Πώς και πότε η ΕΕ θεσπίζει κυρώσεις

Τα περιοριστικά μέτρα ή «κυρώσεις» αποτελούν βασικό εργαλείο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ). Η ΕΕ τα χρησιμοποιεί στο πλαίσιο μιας συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής προσέγγισης που περιλαμβάνει τον πολιτικό διάλογο, συμπληρωματικές προσπάθειες και τη χρήση άλλων εργαλείων που έχει στη διάθεσή της.

Οι κυρώσεις επιβάλλονται προκειμένου να επιφέρουν αλλαγή στην πολιτική ή στη συμπεριφορά αυτών τους οποίους στοχοθετούν και αποσκοπούν στην προώθηση των στόχων της ΚΕΠΠΑ. Μπορεί να στοχοθετούν:

-κυβερνήσεις τρίτων χωρών λόγω των πολιτικών που ασκούν

-οντότητες (εταιρείες) που παρέχουν τα μέσα για την άσκηση αυτών των πολιτικών

-ομάδες ή οργανώσεις όπως τρομοκρατικές ομάδες

-πρόσωπα που στηρίζουν τις συγκεκριμένες πολιτικές, ενέχονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες κλπ.

Διαμορφώνονται κατά τρόπο που να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές συνέπειες έναντι εκείνων που δεν έχουν ευθύνη για τις πολιτικές ή τις δράσεις που οδήγησαν στην επιβολή των κυρώσεων. Πιο συγκεκριμένα, η ΕΕ προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει τις αρνητικές συνέπειες για τον τοπικό άμαχο πληθυσμό και για τις νόμιμες δραστηριότητες εντός ή από κοινού με τη χώρα.

Όλα τα περιοριστικά μέτρα που έχει θεσπίσει η ΕΕ συμμορφώνονται πλήρως με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των υποχρεώσεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών.

Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με περιοριστικά μέτρα

Το 2004, η Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας συμφώνησε ορισμένες βασικές αρχές που αφορούν:

-τη χρήση των κυρώσεων

-την εφαρμογή τους

-τον τρόπο εκτίμησης και ελέγχου των επιπτώσεών τους

Οι εν λόγω βασικές αρχές περιλαμβάνονται στις «Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή και αξιολόγηση των περιοριστικών μέτρων» που θέσπισε για πρώτη φορά το Συμβούλιο το 2003· στη συνέχεια επανεξετάστηκαν και αναπροσαρμόστηκαν στα νέα δεδομένα το 2005, το 2009, το 2012, το 2017 και το 2022.

–Κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή και αξιολόγηση των περιοριστικών μέτρων (κυρώσεις) – 4 Μαΐου 2018

-Βέλτιστες πρακτικές για την αποτελεσματική εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων – 27 Ιουνίου 2022

-Βασικές αρχές για τη χρήση των περιοριστικών μέτρων (κυρώσεις) – 7 Ιουνίου 2004

-Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας (ΕΠΑ)

Η παραβίαση των περιοριστικών μέτρων στον κατάλογο των εγκλημάτων με ευρωπαϊκή διάσταση

Σήμερα, τα κράτη μέλη έχουν πολύ διαφορετικούς ορισμούς του τι συνιστά παραβίαση των περιοριστικών μέτρων και ποιες ποινές πρέπει να επιβάλλονται στις περιπτώσεις που αυτά παραβιάζονται. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε:

-ποικίλους βαθμούς επιβολής των κυρώσεων

-κίνδυνο καταστρατήγησης των περιοριστικών μέτρων

Γι’ αυτό το Συμβούλιο, στις 30 Ιουνίου 2022, ζήτησε την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να εκδοθεί απόφαση με την οποία θα προστίθεται η παραβίαση των περιοριστικών μέτρων στον κατάλογο των εγκλημάτων με ευρωπαϊκή διάσταση, ο οποίος περιέχεται στη Συνθήκη για τη λειτουργία της ΕΕ.

Επιπλέον, μια τέτοια απόφαση θα επιτρέψει την έκδοση οδηγίας η οποία θα περιέχει ελάχιστους κανόνες σχετικά με τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων για την παραβίαση των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ.

Το μέτρο αυτό θα εξασφαλίσει παρόμοιο βαθμό επιβολής των κυρώσεων σε ολόκληρη την ΕΕ και θα έχει αποτρεπτική ισχύ κατά της καταστρατήγησης και της παραβίασης των μέτρων της ΕΕ.

-Κυρώσεις: Αίτημα του Συμβουλίου για έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ώστε να προστεθεί η παραβίαση των κυρώσεων στον κατάλογο των εγκλημάτων με ευρωπαϊκή διάσταση (δελτίο Τύπου, 30 Ιουνίου 2022)

Πηγή: consilium.europa.eu

Φωτογραφία: Guillaume Périgois on Unsplash