Ουκρανία: Δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου, εξ ονόματος της ΕΕ σχετικά με την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης
Οκτώ χρόνια μετά τη βίαιη παράνομη προσάρτηση της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης από τη Ρωσική Ομοσπονδία, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να υποστηρίζει σταθερά την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας παραβιάστηκαν περαιτέρω με την πρόσφατη απρόκλητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και την απόφασή της να αναγνωρίσει ως ανεξάρτητες οντότητες τις εκτός κυβερνητικού ελέγχου περιοχές των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ της Ουκρανίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση επαναλαμβάνει ότι δεν αναγνωρίζει και εξακολουθεί να καταδικάζει την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η πράξη αυτή συνεχίζει να αποτελεί άμεση πρόκληση για τη διεθνή ασφάλεια και να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη διεθνή έννομη τάξη που διαφυλάσσει την εδαφική ακεραιότητα, την ενότητα και την κυριαρχία όλων των κρατών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει απόλυτα την πολιτική της μη αναγνώρισης, μεταξύ άλλων με περιοριστικά μέτρα και με συνεργασία στα διεθνή φόρουμ. Απευθύνει νέα έκκληση προς τα κράτη μέλη του ΟΗΕ να εξετάσουν τη λήψη ανάλογων μέτρων μη αναγνώρισης, σύμφωνα με το ψήφισμα 68/262, της 27ης Μαρτίου 2014, της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναγνωρίζει και δεν πρόκειται να αναγνωρίσει τη διεξαγωγή εκλογών και δημοψηφισμάτων από τη Ρωσική Ομοσπονδία στη χερσόνησο της Κριμαίας.
Η αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της χερσονήσου από τη Ρωσική Ομοσπονδία, με πολλαπλές στρατιωτικές ασκήσεις και την κατασκευή πολεμικών πλοίων, εξακολουθεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην κατάσταση της ασφάλειας στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου. Κατά παράβαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, η Ρωσία έχει επιβάλει στους κατοίκους της Κριμαίας την ιθαγένεια και τη στρατολόγηση στις ένοπλες δυνάμεις της. Σύμφωνα με το ψήφισμα 76/70, της 9ης Δεκεμβρίου 2021, της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση υπενθυμίζει τις αρνητικές επιπτώσεις της παράνομης προσάρτησης στην περιφερειακή σταθερότητα, όπως καταδεικνύεται από την αδικαιολόγητη στρατιωτική βία που χρησιμοποίησε η Ρωσία έναντι της Ουκρανίας στις 25 Νοεμβρίου 2018.
Επιπλέον, η Ρωσική Ομοσπονδία οφείλει να σταματήσει να αλλοιώνει τη δημογραφική σύνθεση στη χερσόνησο με τη μετεγκατάσταση δικού της άμαχου πληθυσμού και με διώξεις κατά των Τατάρων της Κριμαίας και των εθνοτικά Ουκρανών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζει την κατασκευή της γέφυρας του Κερτς και το άνοιγμα τμήματος σιδηροδρομικής γραμμής χωρίς τη συγκατάθεση της Ουκρανίας. Τα βήματα αυτά συνιστούν νέες προσπάθειες βίαιης ενσωμάτωσης της παράνομα προσαρτηθείσας χερσονήσου στη Ρωσία, καθώς και μια ακόμη παραβίαση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Η ΕΕ αναμένει από τη Ρωσία να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη και ελεύθερη διέλευση όλων των πλοίων μέσω των στενών του Κερτς από και προς την Αζοφική Θάλασσα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι συνεχιζόμενοι παράνομοι περιορισμοί της διέλευσης στην περιοχή αυτή έχουν αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις για τους λιμένες της Ουκρανίας στην Αζοφική Θάλασσα, καθώς και για την όλη περιοχή.
Η ΕΕ δεν αναγνωρίζει άλλες προσπάθειες της Ρωσικής Ομοσπονδίας να ενσωματώσει αναγκαστικά την παράνομα προσαρτηθείσα χερσόνησο στη Ρωσία. Σε αυτές περιλαμβάνονται το ρωσικό προεδρικό διάταγμα για την απαγόρευση της ιδιοκτησίας γαιών από μη ρώσους πολίτες, καθώς και η διεξαγωγή απογραφής των Ρώσων στη χερσόνησο.
Μετά την παράνομη προσάρτηση από τη Ρωσική Ομοσπονδία, η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χερσόνησο της Κριμαίας έχει επιδεινωθεί σοβαρά. Με βάση την ιστορική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 14ης Ιανουαρίου 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί τη Ρωσία να συμμορφωθεί απόλυτα προς το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, τα διεθνή πρότυπα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τα σχετικά ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένου του ψηφίσματος 76/179 της 16ης Δεκεμβρίου 2021. Οι κάτοικοι της χερσονήσου υφίστανται συστηματικούς περιορισμούς των θεμελιωδών ελευθεριών τους, όπως της ελευθερίας έκφρασης, θρησκεύματος ή πεποιθήσεων, της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και του δικαιώματος ειρηνικής συνάθροισης. Παρεμβάσεις και εκφοβισμοί παρεμποδίζουν το έργο των δημοσιογράφων, των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικηγόρων υπεράσπισης. Ιδίως οι Τάταροι της Κριμαίας εξακολουθούν να υφίστανται απαράδεκτες διώξεις, πιέσεις και σοβαρές παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους, ιδιαίτερα μέσω αυθαίρετων συλλήψεων και κρατήσεων. Όλες οι εθνοτικές και θρησκευτικές κοινότητες της χερσονήσου πρέπει να είναι ελεύθερες να διαφυλάξουν και να αναπτύξουν τον πολιτισμό, τη γλώσσα, την παιδεία, την ταυτότητα και την πολιτισμική κληρονομιά τους, που σήμερα απειλούνται λόγω της παράνομης προσάρτησης. Οι συνεχείς καταστροφικές ενέργειες εις βάρος της πολιτισμικής κληρονομιάς της χερσονήσου, όπως οι αρχαιολογικοί θησαυροί, τα έργα τέχνης, τα μουσεία και οι ιστορικοί χώροι, πρέπει να σταματήσουν.
Σύμφωνα με το ψήφισμα 76/179 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, της 16ης Δεκεμβρίου 2021, οι περιφερειακοί και διεθνείς μηχανισμοί παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, πρέπει απαραιτήτως να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση στην Κριμαία και τη Σεβαστούπολη. Όλες οι εκκρεμείς υποθέσεις παραβίασης και καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως βίαιες εξαφανίσεις, βασανιστήρια και δολοφονίες, βία, πολιτικά υποκινούμενες διώξεις, διακρίσεις και παρενόχληση θα πρέπει να διερευνηθούν σε βάθος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αναγνωρίζει την επιβολή της ρωσικής νομοθεσίας στην Κριμαία και τη Σεβαστούπολη και αναμένει ότι όλοι όσοι κρατούνται παράνομα θα απελευθερωθούν χωρίς καθυστέρηση. Καταδικάζουμε τις πρόσφατες πολιτικά υποκινούμενες μαζικές κρατήσεις Τατάρων της Κριμαίας. Όλοι όσοι βρίσκονται υπό κράτηση στη χερσόνησο της Κριμαίας και έχουν καταδικαστεί κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, μεταξύ των οποίων ο Nariman Dzhelyal, ο Emir-Usein Kuku και οι πέντε συγκατηγορούμενοί του, Oleh Prykhodko, Halyna Dovhopola, Enver Omerov, Riza Omerov και Ayder Dzhapparov, πρέπει να απελευθερωθούν αμέσως. Πρέπει να αρθεί η απαγόρευση των δραστηριοτήτων του Μετζλίς, αυτοδιοικούμενου φορέα των Τατάρων της Κριμαίας. Η Ρωσία οφείλει επίσης να λάβει μέτρα για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής κατάστασης, η οποία έχει επιδεινωθεί σοβαρά μετά την παράνομη προσάρτηση.
Η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της και υποστηρίζει τις διπλωματικές προσπάθειες για την αποκατάσταση της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να εργάζεται για τον ειρηνικό τερματισμό της παράνομης προσάρτησης της χερσονήσου από τη Ρωσία, όπως επαναλαμβάνεται στην κοινή δήλωση της πρώτης συνόδου κορυφής της Διεθνούς Πλατφόρμας της Κριμαίας που πραγματοποιήθηκε στις 23 Αυγούστου 2021. Η ΕΕ θα συνεχίσει να εργάζεται για την εφαρμογή της κοινής δήλωσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την απρόκλητη εισβολή των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία. Καταδικάζουμε επίσης την εμπλοκή της Λευκορωσίας στην επίθεση κατά της Ουκρανίας και την καλούμε να συμμορφωθεί με τις διεθνείς υποχρεώσεις της.
Η στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας —ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους— συνιστά κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών αρχών που αποτελούν υπόβαθρο της βασιζόμενης σε κανόνες διεθνούς τάξης.
Η ΕΕ και ενωμένοι μαζί της οι διατλαντικοί και οι ομονοούντες εταίροι καταβάλλουν πρωτόγνωρες προσπάθειες για την επίτευξη διπλωματικής λύσης στην κρίση ασφαλείας που προκάλεσε η Ρωσία. Η Ρωσία δεν ανταποκρίθηκε στις προσπάθειες αυτές, αντιθέτως επέλεξε μονομερώς σοβαρή και προμελετημένη κλιμάκωση.
Απαιτούμε από τον Πρόεδρο Putin να σταματήσει αμέσως τις ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις και να αποσύρει άνευ όρων όλες τις δυνάμεις και τον στρατιωτικό εξοπλισμό από ολόκληρη την επικράτεια της Ουκρανίας. Η Ρωσία φέρει την πλήρη ευθύνη για αυτή την επίθεση και για όλες τις καταστροφές και απώλειες ανθρώπινων ζωών που θα προκαλέσει. Η Ρωσία θα λογοδοτήσει για τις πράξεις της.
Η ΕΕ κατέστησε σαφές εξαρχής και στο ύψιστο πολιτικό επίπεδο ότι οποιαδήποτε περαιτέρω στρατιωτική επίθεση κατά της Ουκρανίας θα έχει τεράστιες συνέπειες και βαρύ κόστος, σε πλήρη συντονισμό με τους διατλαντικούς και τους ομονοούντες εταίρους μας.
Πέραν τούτου, η ΕΕ καταδικάζει απερίφραστα την απόφαση του Προέδρου Putin να αναγνωρίσει τις εκτός κυβερνητικού ελέγχου περιοχές των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ της Ουκρανίας ως ανεξάρτητες οντότητες και την επακόλουθη απόφαση να αποσταλούν ρωσικά στρατεύματα σε αυτές τις περιοχές. Αυτή η παράνομη ενέργεια υπονομεύει περαιτέρω την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και συνιστά σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και διεθνών συμφωνιών, συμπεριλαμβανομένων του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι, της Χάρτας των Παρισίων και του Μνημονίου της Βουδαπέστης.
Ως συμβαλλόμενο μέρος των συμφωνιών του Μινσκ, η Ρωσία φέρει σαφή και άμεση ευθύνη να εργάζεται για την επίτευξη ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης σύμφωνα με τις αρχές αυτές. Με την απόφαση να αναγνωριστούν τα εκτός κυβερνητικού ελέγχου εδάφη της ανατολικής Ουκρανίας ως «ανεξάρτητα κράτη», η Ρωσία παραβιάζει προδήλως τις συμφωνίες του Μινσκ, οι οποίες προβλέπουν την πλήρη επιστροφή των περιοχών αυτών στον έλεγχο της ουκρανικής κυβέρνησης.
Καλούμε τη Ρωσία, ως μία εκ των πλευρών της σύγκρουσης, να ανακαλέσει την αναγνώριση, να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και να επανέλθει στις συζητήσεις στο πλαίσιο του σχήματος της Νορμανδίας και της τριμερούς ομάδας επαφής.
Η παρούσα δήλωση εκδίδεται με αφορμή τη συμπλήρωση 8 ετών από την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας και της Σεβαστούπολης από τη Ρωσική Ομοσπονδία, τη μέρα μνήμης της οποίας τιμά η Ουκρανία στις 26 Φεβρουαρίου 2022.
Πηγή: consilium.europa.eu
Φωτογραφία: Markus Spiske
