Μουσειακές σπουδές στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το ICOFOM (International Council Of Museums), η Μουσειολογία αποτελεί την μελέτη, την θεωρία και την φιλοσοφία του μουσειακού χώρου, καθώς και την ηθική της πρακτικής και των λειτουργιών του. Ακόμα, η Μουσειολογία περιλαμβάνει τη μουσειακή θεωρία και πρακτική, τον κριτικό προβληματισμό απέναντι στο μουσείο και το υπάρχον πεδίο γνώσης για αυτόν τον προβληματισμό.
Δηλαδή, «η Μουσειολογία είναι ο κλάδος της γνώσης που ασχολείται με την μελέτη των στόχων και την οργάνωση των μουσείων» (Οικονόμου, 2003, 24). Συνεπώς, ο μουσειολόγος έχει ως αντικείμενο την οργάνωση, την λειτουργία και την διαχείριση των μουσείων. Με λίγα λόγια, «αντιμετωπίζει το μουσείο συνολικά, υιοθετώντας όμως το βλέμμα του επισκέπτη» (Γκαζή, 2008).
Αναφορικά με την θεωρία, οι επαγγελματίες του μουσείου επιλέγουν ποια αντικείμενα θα εκτεθούν στο κοινό με βάση τις πληροφορίες που διακατέχουν ή προβάλλονται από τα αντικείμενα. Οι επιμελητές, μαζί με άλλους επαγγελματίες, όπως αρχειονόμους, διευθυντές ή αρχαιολόγους, δημιουργούν μια εμπειρία με βάση την αντίληψή τους για την ιστορία.
Αναφορικά με την ηθική, όλοι οι επαγγελματίες του μουσείου οφείλουν να τηρούν έναν κώδικα δεοντολογίας που εμποδίζει τα μουσεία να κάνουν ηθικά ασύνετες επιλογές, όπως η έκθεση αντικειμένων που προέρχονται από παράνομο εμπόριο ή που παραποιούν την πολιτιστική σημασία. Η τήρηση αυτού του κώδικα δεοντολογίας διασφαλίζει ότι τα μουσεία προστατεύουν και προωθούν την ιστορία νομικά και επαγγελματικά.
Επαγγελματική αποκατάσταση
Οι απόφοιτοι των τμημάτων Μουσειολογίας και Μουσειακών Σπουδών μπορούν να εργαστούν σε ποικίλες υπηρεσίες του Δημοσίου ή του Ιδιωτικού τομέα όπως, σε μουσεία και πινακοθήκες, σε γκαλερί, στην αρχαιολογική υπηρεσία, σε επιστημονικά ιδρύματα και πολιτιστικούς φορείς, σε τουριστικές υπηρεσίες στον τομέα που σχετίζονται με τον πολιτισμό, σε εταιρείες διαχείρισης αρχαιολογικών χώρων και μνημείων, σε εταιρείες οργάνωσης και διαχείρισης ποικίλων πνευματικών και πολιτιστικών δράσεων, σε ερευνητικά κέντρα και εταιρείες διαχείρισης εικαστικών και άλλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων κ.α.
Οι απόφοιτοι μπορούν επίσης να δημιουργήσουν δικές τους επιχειρήσεις σε τομείς που σχετίζονται με τη μελέτη, την οργάνωση και την διαχείριση πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Επιπλέον, μπορούν να εργαστούν ως εκπαιδευτικοί στην ιδιωτική εκπαίδευση (για τη δημόσια εκπαίδευση θα πρέπει να ζητηθούν επαγγελματικά δικαιώματα από την Πολιτεία) και ως εκπαιδευτές στη μη τυπική, άτυπη και δια βίου εκπαίδευση.
Προπτυχιακά προγράμματα στην Ελλάδα
Πανεπιστήμιο Πατρών
Tο Πρόγραμμα Σπουδών, κατά τα πρώτα ακαδημαϊκά εξάμηνα εισάγει του φοιτητές σε γνωστικά πεδία τα οποία:
-Συνδέονται με τη συγκρότηση, μελέτη και επιμέλεια των μουσειακών συλλογών (όπως Αρχαιολογία, Ιστορία, Τέχνη, Επιστήμη και Τεχνολογία),
-Παρέχουν κριτική προσέγγιση και μεθόδους (όπως Πολιτισμική θεωρία, Κοινωνική έρευνα)
-Αποτελούν τομείς γνώσης που βρίσκονται σε δημιουργικό διάλογο με τη Μουσειολογία (όπως Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας).
Τα επόμενα ακαδημαϊκά εξάμηνα αποσκοπούν στην περαιτέρω εξειδίκευση των φοιτητών. Η δομή του Προγράμματος Σπουδών τους επιτρέπει να παρακολουθούν και να εξειδικεύονται σε μία από τρεις κύριες ομάδες γνωστικών αντικειμένων:
-Συλλογές / Συντήρηση
-Εκθέσεις / Επικοινωνία
-Εκπαίδευση / Μάθηση.
Βασικό κομμάτι του προγράμματος αποτελούν οι επισκέψεις σε μουσεία, πινακοθήκες, εκθεσιακούς και πολιτιστικούς χώρους, τα σεμινάρια, οι πρακτικές ασκήσεις και υλοποίηση πειραματικών δράσεων, που προετοιμάζουν τους φοιτητές για το μελλοντικό τους επάγγελμα.
Ιόνιο Πανεπιστήμιο
–Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας & Μουσειολογίας
Πρόκειται για το μόνο πανεπιστημιακό τμήμα στην Ελλάδα που καλύπτει τους τρεις προαναφερόμενους ακαδημαϊκούς τομείς.
Κατά την διάρκεια των δυο πρώτων ετών οι φοιτητές παρακολουθούν υποχρεωτικά μαθήματα, τα οποία προσφέρουν βασικές γνώσεις σχετικά με το αντικείμενο που διδάσκει το τμήμα.
Παράλληλα με αυτά τα μαθήματα, οι φοιτητές επιλέγουν μια από τις προσφερόμενες ξένες γλώσσες. Η διδασκαλία της ξένης γλώσσας αποτελείται από 4 μαθήματα, ένα για κάθε εξάμηνο των δύο πρώτων ετών. Στο τελευταίο από τα αυτά τα εξάμηνα, το μάθημα περιλαμβάνει την εκμάθηση της ορολογίας των αντικειμένων του τμήματος.
Στο τρίτο και τέταρτο έτος, οι φοιτητές διδάσκονται υποχρεωτικά για όλους μαθήματα, σε συνδυασμό με τα μαθήματα της κατεύθυνσης που έχουν επιλέξει. Οι κατευθύνσεις είναι οι εξής:
Κατεύθυνση Αρχειονομίας (Α)
Κατεύθυνση Βιβλιοθηκονομίας (Β)
Κατεύθυνση Μουσειολογίας (Μ)
Τέλος, για την απόκτηση πτυχίου και την ολοκλήρωση των σπουδών οι φοιτητές εκπονούν πτυχιακή εργασία και πραγματοποιούν πρακτική άσκηση.
Μεταπτυχιακά προγράμματα στην Ελλάδα
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
-Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού
Το συγκεκριμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα στοχεύει στην κατανόηση βασικών θεωρητικών εννοιών και στην απόκτηση πρακτικών δεξιοτήτων στην άσκηση του επαγγέλματος. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι πως μέσω του προγράμματος σπουδών εισάγει τον θεωρητικό αναστοχασμό, συν-εκπαιδεύει στον σχεδιασμό (Μουσειολογικό-Νοηματικό, Εκθεσιακό-Αρχιτεκτονικό και Ανάδειξη μνημείων) και τη διαχείριση πολιτισμού, ενώ επίσης παρέχει εμπειρία κατά την διάρκεια των σπουδών.
Η διάρθρωση των προγράμματος σπουδών είναι η εξής:
-Συστηματικά μαθήματα κορμού
-Διαλέξεις
-Σχεδιαστικά Εργαστήρια
-Θεωρητικά Σεμινάρια
-Ημερίδες-Συμπόσια, Πειραματικές Εκθέσεις, Πειραματικές Δράσεις
-Εκπαιδευτικές επισκέψεις σε μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό
-Αναλυτικές αναφορές των επισκέψεων
-Πρακτική άσκηση σε μουσείο
-Γραπτές εργασίες για κάθε μία από τις έξι Διδακτικές Περιοχές
-Γραπτή ή Σχεδιαστική Διπλωματική εργασία
Επιπροσθέτως, οι κάτοχοι του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού διπλώματος προετοιμάζονται για μια πληθώρα επαγγελματικών θέσεων όπως:
-Εργασία στο μουσείο,
-Νοηματική και εκθεσιακή οργάνωση και επιμέλεια κάθε είδους έκθεσης,
-Ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων, μνημείων και συνόλων,
-Διαχείριση πολιτισμού
-Πολιτιστικό τουρισμό
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αντικείμενο του Συγκεκριμένου μεταπτυχιακού Διπλώματος είναι οι Μουσειακές Σπουδές, ενώ ο σκοπός του έγκειται στην αναβάθμιση των μουσείων καθώς και στην προαγωγή των μουσειακών σπουδών.
Οι μουσειακές γνώσεις μεταφέρονται με τις εξής παραμέτρους:
-Την συλλογή διδακτικού μουσειακού υλικού
-Tην οργάνωση μουσείων και μουσειακών εκθέσεων
-Tην διοίκηση μουσείων
-Tις έρευνες για το μουσειακό περιβάλλον
-Tην προστασία και ανάδειξη του μουσειακού υλικού
-Tην νομοθεσία που διέπει τα μουσεία
-Tην οικονομική διαχείριση μουσείων και μουσειακών συλλογών
-Tην αντίληψη πως το μουσείο αποτελεί χώρο παιδείας
-Τις μελέτες αναφορικά με το μουσείο και την θέση του στην κοινωνία.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές υποχρεούνται σε:
-Παρακολούθηση και επιτυχή εξέταση μεταπτυχιακών μαθημάτων
-Ερευνητική απασχόληση και συγγραφή επιστημονικών εργασιών
-Εκπόνηση μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας ειδίκευσης
Επίσης, καλούνται σε:
-Συμμετοχή και παρακολούθηση σεμιναρίων ερευνητικών ομάδων
-Συζητήσεις βιβλιογραφικής ενημέρωσης
-Συνέδρια/ημερίδες με γνωστικό αντικείμενο συναφές με αυτό του ΔΠΜΣ.
-Διαλέξεις και άλλες επιστημονικές εκδηλώσεις του ΔΠΜΣ και τρίτων επιστημονικών φορέων.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
-Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας, κατεύθυνση Μουσειολογίας
Ο σκοπός του συγκεκριμένου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών έγκειται στην κατάρτιση επιστημόνων και ερευνητών υψηλής εξειδίκευσης στο πεδίο της ανάδειξης πολιτιστικών δεδομένων και της πολιτιστικής προβολής, με τη χρήση των Νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνίας.
Το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Πολιτισμικής τεχνολογίας και επικοινωνίας» προσφέρει τρείς κατευθύνσεις, εκ των οποίων η μία πρόκειται για την Μουσειολογία.
Οι κατευθύνσεις είναι οι εξής:
-Σχεδίαση ψηφιακών πολιτιστικών Προϊόντων
-Μουσειολογία
-Πολιτισμός και παραγωγή Ντοκιμαντέρ
Η κατεύθυνση «Μουσειολογία» επικεντρώνεται στην σύνθεση θεωρητικών και πρακτικών προβληματισμών που ανακύπτουν κατά την διάρκεια φυσικών ή εικονικών εκθέσεων. Παράλληλα, δίνεται έμφαση σε καινοτομίες που μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο μιας έκθεσης. Παραδείγματος χάριν, οι πολυμεσικές εφαρμογές και οι τεχνολογίες «επαυξημένης πραγματικότητας» (augmented reality).
Υπό αυτό το πλαίσιο, τα μαθήματα συνδυάζουν την συστηματική προσέγγιση ειδικών θεμάτων που αφορούν την διαχείριση συλλογών, την οργάνωση εκθέσεων και την εμβάθυνση της εμπειρίας των επισκεπτών. Επιπλέον, τα μαθήματα του προγράμματος εξοικειώνουν τους φοιτητές με τις ψηφιακές τεχνολογίες που υποστηρίζουν μια έκθεση στο επίπεδο του σχεδιασμού, της παραγωγής και της κατανάλωσής της.
Οι φοιτητές ανάλογα με την κατεύθυνση που επιλέγουν, παρακολουθούν τα αντίστοιχα υποχρεωτικά μαθήματα. Μάλιστα, το τρίτο και τελευταίο εξάμηνο της φοίτησης τους το αφιερώνουν στην συγγραφή μεταπτυχιακής διατριβής.
Πηγή και Φωτογραφία: citycampus.gr
