Δέσμη μέτρων για την υγεία των ζώων και των φυτών: εξυπνότεροι κανόνες για ασφαλέστερα τρόφιμα

Τι είναι η δέσμη μέτρων για την υγεία των ζώων και των φυτών;

Η δέσμη μέτρων για την υγεία των ζώων και των φυτών έχει στόχο να εκσυγχρονίσει και να απλουστεύσει τους υφιστάμενους κανόνες, ενισχύοντας παράλληλα την επιβολή των προτύπων υγείας και ασφάλειας σε ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα. Οι προτάσεις προβλέπουν επίσης μια προσέγγιση της προστασίας της υγείας που θα βασίζεται περισσότερο στην επικινδυνότητα, περιλαμβάνουν δε αποδοτικότερα εργαλεία ελέγχου. Το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι απλούστεροι κανόνες, αποδοτικότερες διαδικασίες και καλύτεροι έλεγχοι για τις νόσους των ζώων και τους επιβλαβείς για τα φυτά οργανισμούς, καθώς και ασφαλέστερα προϊόντα για τους καταναλωτές. Η δέσμη απαρτίζεται από πέντε νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής.

Γιατί χρειαζόμαστε αυτή τη δέσμη;

Η διασφάλιση υψηλού επιπέδου υγείας για τους ανθρώπους, τα ζώα και τα φυτά είναι ένας από τους στόχους που ορίζονται στις Συνθήκες της ΕΕ. Οι ισχύοντες κανόνες στον τομέα αυτό έχουν αποδειχθεί μέχρι σήμερα αποτελεσματικοί για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των κινδύνων. Ωστόσο, η πείρα έχει δείξει ότι χρειάζεται αφενός να απλουστευθούν και να ενημερωθούν οι κανόνες αυτοί και αφετέρου να ενοποιηθούν περαιτέρω οι προσεγγίσεις που ακολουθούνται στους διάφορους τομείς της αγροδιατροφικής αλυσίδας. Η ασφάλεια της αγροδιατροφικής βιομηχανίας της ΕΕ έχει ουσιώδη σημασία όχι μόνο για την ασφάλεια των καταναλωτών, αλλά και για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των τροφίμων που παράγονται στην ΕΕ.

Η γεωργία, τα δάση και η βιοποικιλότητα της Ευρώπης απειλούνται επίσης από επιβλαβείς οργανισμούς και ασθένειες που προσβάλλουν τα φυτά. Ο αριθμός των νέων ειδών επιβλαβών οργανισμών στην Ευρώπη έχει αυξηθεί, κυρίως λόγω της παγκοσμιοποίησης του εμπορίου και της κλιματικής αλλαγής. Η μεταρρύθμιση των κανόνων για την υγεία των φυτών θα συμβάλει στην έγκαιρη εξάλειψη νέων ειδών επιβλαβών οργανισμών και στην παρεμπόδιση της εισόδου τους στην ΕΕ.

Οι υφιστάμενοι κανόνες για την υγεία των φυτών και των ζώων είναι πολύπλοκοι. Με τον εκσυγχρονισμό και την απλούστευσή τους θα μπορέσει να εφαρμοστεί μια προσέγγιση για την υγεία των ζώων και των φυτών η οποία θα βασίζεται περισσότερο στην επικινδυνότητα και θα μπορούσε, με τη σειρά της, να βοηθήσει στην εξάλειψη των νόσων των ζώων και των επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών καθώς και, εμμέσως, στη βελτίωση της ασφάλειας των τροφίμων.

Αναλυτικά

Οι πέντε προτάσεις που περιλαμβάνει η δέσμη μέτρων για την υγεία των ζώων και των φυτών είναι οι ακόλουθες:

-Υγεία των ζώων
Η προτεινόμενη νομοθεσία θα αντικαταστήσει με έναν ενιαίο κανονισμό τις σχεδόν 50 νομικές πράξεις που ισχύουν σήμερα. Θα βελτιώσει το επίπεδο προστασίας και θα επιβάλει κοινό σύστημα που θα επιτρέπει την καλύτερη ανίχνευση και πρόληψη των νόσων, καθώς και την αντιμετώπιση των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών με πιο συντονισμένο τρόπο.

-Υγεία των φυτών
Ο νέος κανονισμός στοχεύει στη διαμόρφωση καλύτερου πλαισίου για την προστασία της υγείας των φυτών στην Ευρώπη. Με τις βασικές αλλαγές που εισάγονται, θα βελτιωθεί η προστασία από κινδύνους που σχετίζονται με τις εισαγωγές από χώρες εκτός της ΕΕ, θα καθιερωθεί σύστημα φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων και θα βελτιωθούν η εποπτεία της εμφάνισης επιβλαβών οργανισμών και ο έλεγχος των προστατευόμενων ζωνών.

-Φυτικό αναπαραγωγικό υλικό
Η πρόταση -γνωστή και ως «κανονισμός για τους σπόρους»- είχε στόχο την καθιέρωση πιο απλών και ευέλικτων κανόνων για την εμπορία σπόρων προς σπορά και λοιπού φυτικού αναπαραγωγικού υλικού. Η Επιτροπή απέσυρε την πρόταση από το πρόγραμμα εργασιών της για το 2015, έπειτα από την απόρριψή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

-Επίσημοι έλεγχοι
Με τις αλλαγές επιδιώκεται η δημιουργία ενιαίου πλαισίου για όλους τους επίσημους ελέγχους σε ολόκληρη την αγροδιατροφική αλυσίδα. Ειδικότερα, οι νέοι προτεινόμενοι κανόνες προβλέπουν την εφαρμογή μιας προσέγγισης βασιζόμενης στην επικινδυνότητα, ώστε να είναι δυνατή η επικέντρωση των πόρων στα σημαντικότερα ζητήματα.

–Κοινό χρηματοδοτικό πλαίσιο
Ο νέος κανονισμός εκδόθηκε από το Συμβούλιο στις 8 Μαΐου 2014, μετά την πρώτη ανάγνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου επιβεβαιώθηκε η συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση στην οποία είχαν καταλήξει οι δύο συννομοθέτες το Δεκέμβριο του 2013. Θα δημιουργήσει ένα ενιαίο χρηματοδοτικό πλαίσιο για τη διαχείριση των δαπανών και τη βελτίωση της λειτουργίας διαφόρων προγραμμάτων που υλοποιούνται εντός του αγροδιατροφικού τομέα.

Πρόοδος των εργασιών

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση κανονισμού για την υγεία των ζώων περατώθηκαν τον Ιούνιο του 2015 και ο κανονισμός εκδόθηκε στις 9 Μαρτίου και δημοσιεύτηκε στις 31 Μαρτίου 2016. Θα αρχίσει να εφαρμόζεται στις 21 Απριλίου 2021.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση κανονισμού για την υγεία των φυτών περατώθηκαν το Δεκέμβριο του 2015. Το Συμβούλιο περάτωσε την πρώτη ανάγνωση στις 18 Ιουλίου 2016, εγκρίνοντας κείμενο που απηχούσε τη συμφωνία στην οποία είχαν καταλήξει οι δύο συννομοθέτες, και η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε το ίδιο κείμενο σε δεύτερη ανάγνωση στις 26 Οκτωβρίου 2016. Ο κανονισμός δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ το Νοέμβριο του 2016.

Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με την πρόταση κανονισμού για τους επίσημους ελέγχους περατώθηκαν τον Ιούνιο του 2016. Το Συμβούλιο ενέκρινε τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση βάσει της συμφωνίας αυτής στις 19 Δεκεμβρίου 2016. Ο κανονισμός δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ στις 7 Απριλίου 2017 και άρχισε να ισχύει 20 ημέρες αργότερα. Οι νέοι κανόνες θα εφαρμόζονται σταδιακά με κύρια ημερομηνία εφαρμογής στις 14 Δεκεμβρίου 2019.

Ο νέος κανονισμός για τις δαπάνες εκδόθηκε από το Συμβούλιο στις 8 Μαΐου 2014, μετά την πρώτη ανάγνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου επιβεβαιώθηκε η συμφωνία σε πρώτη ανάγνωση στην οποία είχαν καταλήξει οι δυο συννομοθέτες το Δεκέμβριο του 2013. Η Επιτροπή απέσυρε την πρόταση για το φυτικό αναπαραγωγικό υλικό από το πρόγραμμα εργασιών της για το 2015, έπειτα από την απόρριψή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Πηγή: consilium.europa.eu