Ανατολική Εταιρική Σχέση
Τι είναι η Ανατολική Εταιρική Σχέση;
Σκοπός της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης είναι να ενισχυθεί η πολιτική σύνδεση και η οικονομική ενοποίηση έξι χωρών εταίρων της Ανατολικής Ευρώπης και του Νοτίου Καυκάσου:
Η Ανατολική Εταιρική Σχέση αποτελεί μια ιδιαίτερη «ανατολική» διάσταση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ). Μέσω της ΕΠΓ, η ΕΕ συνεργάζεται με τους νότιους και ανατολικούς γείτονές της για την επίτευξη της στενότερης δυνατής πολιτικής σύνδεσης και της μεγαλύτερης δυνατής οικονομικής ενοποίησης.
Σε τι χρησιμεύει η Ανατολική Εταιρική Σχέση;
Η ασφάλεια, η σταθερότητα και η ευημερία, η δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην Ανατολική Ευρώπη και το Νότιο Καύκασο αποτελούν προτεραιότητες για την ΕΕ.
Τον Ιούνιο του 2008 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να εκπονήσει πρόταση σχετικά με την Ανατολική Εταιρική Σχέση (ΑΕΣ) με σκοπό τη στήριξη της περιφερειακής συνεργασίας και την ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με τους ανατολικούς της γείτονες.
Μετά τις συγκρούσεις στη Γεωργία και τις επιπτώσεις τους στη σταθερότητα της περιοχής, το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 1ης Σεπτεμβρίου 2008 ζήτησε να επιταχυνθούν οι σχετικές εργασίες.
Η δημιουργία ενός ενιαίου και συνεκτικού πλαισίου πολιτικής για τις χώρες που αποτελούν τη νέα γειτονιά της ΕΕ στα ανατολικά, κατέστη αναγκαία.
Η Ανατολική Εταιρική Σχέση ξεκίνησε το 2009 ως κοινή πρωτοβουλία μεταξύ:
-της ΕΕ
-των κρατών μελών της ΕΕ
-έξι χωρών εταίρων της Ανατολικής Ευρώπης και του Νοτίου Καυκάσου: της Αρμενίας, του Αζερμπαϊτζάν, της Λευκορωσίας, της Γεωργίας, της Δημοκρατίας της Μολδαβίας και της Ουκρανίας
Διαφοροποίηση και πολυσυλλεκτικότητα
Η ΕΕ δεσμεύεται να αναπτύξει ισχυρή, διαφοροποιημένη και αμοιβαία επωφελή συνεργασία με τους έξι εταίρους της ΑΕΣ, ανεξάρτητα από το επίπεδο των φιλοδοξιών της κάθε χώρας όσον αφορά τις σχέσεις της με την ΕΕ.
Σε αντάλλαγμα για την υλοποίηση πολιτικών και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, η Ανατολική Εταιρική Σχέση προσφέρει:
-νέες συμβατικές σχέσεις
-σφαιρικές και σε βάθος συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών
-μέτρα για την απελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και ένα πολυμερές πλαίσιο όπου συζητούνται τα θέματα αυτά
Η Ανατολική Εταιρική Σχέση:
-παρέχει ένα σταθερό πλαίσιο πολυμερούς συνεργασίας
-διευκολύνει την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας με την ΕΕ
Πολυμερής συνεργασία
Οι χώρες εταίροι είναι αντιμέτωπες με πολλές κοινές δυσκολίες. Η αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτών από κοινού ενθαρρύνει τη συνεργασία και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.
Η πολυμερής συνεργασία στην Ανατολική Εταιρική Σχέση καλύπτει ευρύ φάσμα θεμάτων:
-ενίσχυση των θεσμών και της χρηστής διακυβέρνησης, καθώς και της αντοχής στις εξωτερικές αλλαγές
-ανάπτυξη εμπορικών δυνατοτήτων μέσω της οικονομικής ενοποίησης και των εμπορικών συμφωνιών
-εξασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και βελτίωση των διασυνδέσεων για την ενέργεια και τις μεταφορές
-ενίσχυση της κινητικότητας και των επαφών μεταξύ των λαών μέσω των διαπραγματεύσεων στα πλαίσια των συνομιλιών για τις θεωρήσεις
Διμερής συνεργασία
Συμφωνίες Σύνδεσης (ΣΣ)
Η ΕΕ έχει καταθέσει συγκεκριμένες ιδέες για κάθε χώρα εταίρο της Ανατολικής Ευρώπης μέσω μιας νέας γενιάς συμφωνιών σύνδεσης. Οι συμφωνίες αυτές αντικαθιστούν τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και συνεργασίας που είχαν συναφθεί με τις χώρες της εταιρικής σχέσης στα τέλη της δεκαετίας του 90.
Η ΕΕ διαπραγματεύτηκε με τους εταίρους της ΑΕΣ μια σειρά συμφωνιών σύνδεσης που προβλέπουν τα εξής:
-ενισχυμένη πολιτική σύνδεση
-ενισχυμένο πολιτικό διάλογο
-στενότερη συνεργασία σε θέματα δικαιοσύνης και ασφάλειας
Οι συμφωνίες συγκροτούν ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που θα φέρει τις χώρες εταίρους πιο κοντά στην ΕΕ με την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας και των κανόνων τους προς τους αντίστοιχους ενωσιακούς, πράγμα το οποίο θα βελτιώσει απτά τη ζωή των ανθρώπων.
Συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA)
Στο πλαίσιο των συμφωνιών σύνδεσης, η ΕΕ έχει ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις για μια σφαιρική και σε βάθος ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA) με τη Γεωργία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία αποσκοπώντας σε:
-καλύτερη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες
-μείωση των δασμών, των ποσοστώσεων και των εμποδίων στις συναλλαγές
-εξασφάλιση σταθερού νομικού περιβάλλοντος
-ευθυγράμμιση πρακτικών και προτύπων
Σημερινή κατάσταση
-Γεωργία, Δημοκρατία της Μολδαβίας Ουκρανία: οι συμφωνίες σύνδεσης και οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών που συνάφθηκαν το 2014 τέθηκαν σε ισχύ και έχουν αναβαθμίσει τις σχέσεις μεταξύ των χωρών αυτών και της ΕΕ
-Αρμενία: το 2017 υπογράφηκε μια συνολική και ενισχυμένη συμφωνία εταιρικής σχέσης στο περιθώριο της 5ης Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης
-Αζερμπαϊτζάν: οι διαπραγματεύσεις για μια νέα συνολική συμφωνία ξεκίνησαν το 2017
-Λευκορωσία: η ΕΕ εμβαθύνει την συνεργασία με τη Λευκορωσία με κριτικό πνεύμα και με προσεκτικά σταθμισμένες αμοιβαίες ενέργειες
Διάλογος για τις θεωρήσεις
Οι χώρες εταίροι της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης είναι από τους πρώτους που θα επωφεληθούν από τις συμπράξεις κινητικότητας, χάρη στις οποίες οι πολίτες τους θα μπορούν να μετακινούνται στην Ευρώπη σε ένα προστατευμένο περιβάλλον.
Οι συμφωνίες για απλούστευση του καθεστώτος θεωρήσεων και την επανεισδοχή προάγουν την κινητικότητα των πολιτών των χωρών εταίρων της Ανατολικής Ευρώπης μέσω συμφωνιών για τη διευκόλυνση της χορήγησης θεωρήσεων και προβλέπουν κανόνες για τη διαχείριση της επιστροφής των παράνομων μεταναστών μέσω συμφωνιών επανεισδοχής.
Με τις συνομιλίες για την απελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων, η ΕΕ προχωρεί σταδιακά προς τον μακροπρόθεσμο στόχο οι πολίτες ορισμένων εταίρων της ΑΕΣ να μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς θεώρηση.
Στα πλαίσια του Συμβουλίου
Αρμόδια όργανα
Η Ομάδα «Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία» (COEST) ασχολείται με όλες τις πτυχές των σχέσεων και της συνεργασίας της ΕΕ με τις χώρες:
-της Ανατολικής Ευρώπης: Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Μολδαβία, Γεωργία, Ρωσία και Ουκρανία
-της Κεντρικής Ασίας: Καζαχστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν
Επίσης, η Επιτροπή Εμπορικής Πολιτικής συμβουλεύει και συνδράμει την Επιτροπή κατά τη διαπραγμάτευση και σύναψη εμπορικών συμφωνιών με τις χώρες εταίρους της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης.
Διαπραγματεύσεις για διεθνείς συμφωνίες με τους ανατολικούς εταίρους
Το Συμβούλιο συμμετέχει σε όλα τα στάδια της διαπραγμάτευσης και έγκρισης των διεθνών συμφωνιών με τις έξι χώρες εταίρους της Ανατολικής Ευρώπης και του Νοτίου Καυκάσου:
-στον καθορισμό της διαπραγματευτικής εντολής
-στην υπογραφή της συμφωνίας εξ ονόματος της ΕΕ
-στην έκδοση της τελικής απόφασης για την ενσωμάτωση της συμφωνίας στη νομοθεσία της ΕΕ
Αναλυτικότερα
Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών πρέπει να δίνουν διαπραγματευτική εντολή για τις συγκεκριμένες συμφωνίες, οι οποίες καλύπτουν τομείς συντρέχουσας αρμοδιότητας.
Μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων, το Συμβούλιο αποφασίζει για την υπογραφή και τη σύναψη της συμφωνίας, βάσει πρότασης της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου.
Το Συμβούλιο εκδίδει επίσης την τελική απόφαση για τη σύναψη της συμφωνίας, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δώσει την έγκρισή του (η οποία είναι απαραίτητη στους τομείς όπου εφαρμόζεται η συναπόφαση) και εφόσον έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το Συμβούλιο μπορεί επίσης να εκδώσει απόφαση για την αναστολή της εφαρμογής μιας διεθνούς συμφωνίας ή τον τερματισμό της. Αποφασίζει σχετικά βάσει πρότασης της Επιτροπής ή του Ύπατου Εκπροσώπου.
Υποστήριξη στην οργάνωση των συνόδων κορυφής της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης
Η ΑΕΣ ενισχύει τους διαύλους επικοινωνίας χάρη στη διοργάνωση συνόδων κορυφής σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων.
Οι σύνοδοι κορυφής διοργανώνονται κάθε δύο χρόνια και δίνουν τις πολιτικές κατευθύνσεις για την περαιτέρω ανάπτυξη της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εκπροσωπεί την ΕΕ στις εν λόγω συνόδους κορυφής, συνήθως από κοινού με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η ΑΕΣ διοργανώνει επίσης ετήσιες συνόδους των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ και των ανατολικών εταίρων. Οι σύνοδοι αυτές συνδέονται με κάποιο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων ή Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων.
Πηγή: consilium.europa.eu
