Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη πραγματικότητα, ωστόσο τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα, μπορούν να καταστήσουν εφικτό τον περιορισμό των χειρότερων επιπτώσεων. Όπως προβλέπει η Συμφωνία του Παρισιού για την παγκόσμια δράση για το κλίμα, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιδιώξει τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για το κλίμα θέτει έναν δεσμευτικό στόχο για καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2050.

Το κύριο εργαλείο για την επίτευξη μηδενικών εκπομπών είναι η ταχεία μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο ως προς αυτό. Ωστόσο, η απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα θα είναι απαραίτητη για τη συμπλήρωση των περικοπών των εκπομπών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι σε ορισμένους τομείς, όπως η γεωργία, η παραγωγή τσιμέντου και χάλυβα ή οι αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές, είναι δύσκολο να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών.

Η ΕΕ έχει καθιερώσει ένα σύστημα πιστοποίησης για να διασφαλίσει ότι οι αφαιρέσεις άνθρακα στην ΕΕ, δεν λαμβάνουν χώρα μόνο στο χαρτί, αλλά οδηγούν πραγματικά σε μείωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Στόχος είναι να αποτραπεί η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας.

Τι είναι η απορρόφηση άνθρακα;

Η απορρόφηση άνθρακα είναι μια σειρά δραστηριότητων που αφαιρούν και αποθηκεύουν διαρκώς διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό, μεταξύ αυτών:

• Μόνιμη αποθήκευση (ο άνθρακας δεσμεύεται απευθείας στον αέρα και αποθηκεύεται σε σταθερή μορφή)

• Εκτροφή άνθρακα, δηλαδή δραστηριότητες που ενισχύουν τη δέσμευση άνθρακα σε εδάφη και βλάστηση και αποτρέπουν την εκπομπή άνθρακα από αυτά (π.χ. αποκατάσταση δασών, διαχείριση τυρφώνων και υγροτόπων)

• Αποθήκευση άνθρακα σε προϊόντα (π.χ. ο άνθρακας που δεσμεύεται από τα δέντρα αποθηκεύεται σε κατασκευές με βάση το ξύλο)

Πλαίσιο πιστοποίησης ΕΕ για την απορρόφηση άνθρακα

Για να ενθαρρύνει και να επιταχύνει την ανάπτυξη αποτελεσματικών, υψηλής ποιότητας δραστηριοτήτων απορρόφηση άνθρακα στην ΕΕ, η Επιτροπή πρότεινε τον Νοέμβριο του 2022 τη θέσπιση ενός συστήματος πιστοποίησης σε επίπεδο ΕΕ. Το Κοινοβούλιο την ενέκρινε τον Απρίλιο του 2024.

Η πιστοποίηση θα διασφάλισει ότι οι δραστηριότητες απορρόφησης άνθρακα μετρώνται με ακρίβεια, θα αποθηκεύει τον άνθρακα για όσο το δυνατόν περισσότερο και θα αποφέρει οφέλη σε άλλους περιβαλλοντικούς στόχους (ή τουλάχιστον δεν εμποδίζει) άλλους, όπως η βιοποικιλότητα, η μηδενική ρύπανση ή η κυκλική οικονομία.

Η εναρμονισμένη πιστοποίηση θα βοηθήσε στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης και θα κατευθύνει τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων απορρόφησης άνθρακα τόσο από δημόσιες όσο και από ιδιωτικές πηγές.

Ο νέος νόμος καλύπτει διαφορετικούς τρόπους απομάκρυνσης του άνθρακα: μόνιμη αποθήκευση άνθρακα μέσω βιομηχανικών τεχνολογιών, αποθήκευση άνθρακα σε προϊόντα μακράς διάρκειας και καλλιέργεια άνθρακα που περιλαμβάνει μείωση των εκπομπών από το έδαφος.

Για να πιστοποιηθούν, οι μόνιμες αφαιρέσεις άνθρακα πρέπει να μπορούν να αποθηκεύουν άνθρακα για αρκετούς αιώνες. Τα προϊόντα θα πρέπει να επιτρέπουν την απομάκρυνση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα για τουλάχιστον 35 χρόνια. Οι δραστηριότητες εκτροφής άνθρακα πρέπει να διατηρηθούν για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Οι δραστηριότητες εκτροφής άνθρακα πρέπει πάντα να αποφέρουν τουλάχιστον συν-οφέλη για τη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα.

Μια μελλοντική αναθεώρηση της νομοθεσίας μπορεί να αντιμετωπίσει τις εκπομπές μεθανίου που απελευθερώνονται από τα ζώα.

Διαβάστε επίσης πώς η ΕΕ χρησιμοποιεί καλύτερα τα δάση ως δεξαμενές αποθήκευσης άνθρακα.

Θα δημιουργηθεί ένα νέο μητρώο της ΕΕ για τις αφαιρέσεις άνθρακα για τη διασφάλιση της διαφάνειας του συστήματος, την παροχή πληροφοριών στο κοινό και την αποφυγή του κινδύνου απάτης και διπλής καταμέτρησης των αφαιρέσεων άνθρακα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα τονίσει ότι θεωρεί τη μείωση των εκπομπών ως τον κατεξοχήν τρόπο προς την κλιματική ουδετερότητα, αλλά ότι χρειάζονται αφαιρέσεις άνθρακα για να συμπληρωθούν αυτές οι προσπάθειες.

Υποστηρίζοντας τη βιομηχανία

Για να ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να δεσμεύει, να μεταφέρει και να αποθηκεύει με ασφάλεια τον άνθρακα, το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον Απρίλιο του 2024 τη βιομηχανική πράξη Net-zero που βοηθά τις εταιρείες να επενδύουν στον τομέα, μειώνοντας το διοικητικό φόρτο και υποστηρίζοντας την καινοτομία.

Η πράξη θέτει ως στόχο να μπορεί η ΕΕ να αποθηκεύει ετησίως τουλάχιστον 50 εκατομμύρια τόνους CO2 έως το 2030.