Στρατηγική για την ενίσχυση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των Ευρωπαίων πολιτών
Τι συμβαίνει στα δεδομένα σας προσωπικού χαρακτήρα όταν επιβιβάζεστε σε αεροπλάνο, όταν ανοίγετε τραπεζικό λογαριασμό, όταν ανταλλάσσετε φωτογραφίες στο Διαδίκτυο; Πώς και από ποιον χρησιμοποιούνται τα εν λόγω δεδομένα; Πώς μπορείτε να διαγράψετε οριστικά πληροφορίες για το δικό σας προφίλ χρήστη από δικτυακούς τόπους επιγραμμικής κοινωνικής δικτύωσης; Μπορείτε να διαβιβάσετε τις επαφές και τις φωτογραφίες σας σε άλλη υπηρεσία; Ο έλεγχος των πληροφοριών που σας αφορούν, η δυνατότητα πρόσβασης στα δεδομένα σας, η δυνατότητα τροποποίησης ή διαγραφής τους αποτελούν βασικά δικαιώματα που πρέπει να διασφαλίζονται στο σημερινό ψηφιακό κόσμο. Για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χαράσσει σήμερα στρατηγική σχετικά με τους τρόπους προστασίας των δεδομένων των φυσικών προσώπων σε όλους τους τομείς πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής του νόμου, περιορίζοντας παράλληλα τη γραφειοκρατία για τις επιχειρήσεις και διασφαλίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων εντός της ΕΕ. Με βάση την εν λόγω αναθεώρηση της πολιτικής και τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης που θα επακολουθήσουν, η Επιτροπή θα αναθεωρήσει την οδηγία για την προστασία των δεδομένων που εξέδωσε η ΕΕ το 1995. Στη συνέχεια η Επιτροπή θα προτείνει το 2011 νομοθετικές ρυθμίσεις.
«Η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα» δήλωσε η κα Viviane Reding, Επίτροπος της ΕΕ για θέματα δικαιοσύνης, θεμελιωδών δικαιωμάτων και ιθαγένειας. «Για να εγγυηθούμε το εν λόγω δικαίωμα, χρειαζόμαστε σαφείς και συνεκτικούς κανόνες προστασίας των δεδομένων. Πρέπει ακόμη να επικαιροποιήσουμε τη νομοθεσία μας λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που τίθενται από τις νέες τεχνολογίες και την παγκοσμιοποίηση. Η Επιτροπή θα προτείνει το επόμενο έτος νομοθετικές ρυθμίσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων ενώ παράλληλα θα διασφαλίσει την ελεύθερη ροή των δεδομένων με την πάταξη της γραφειοκρατίας.»
Η στρατηγική που προτείνεται σήμερα προωθεί προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου της ΕΕ για τους κανόνες προστασίας των δεδομένων χρησιμοποιώντας ορισμένους κεντρικούς στόχους:
Ενίσχυση των δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων, ούτως ώστε η συλλογή και χρησιμοποίηση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα να περιορίζονται στο ελάχιστο αναγκαίο. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει επίσης να ενημερώνονται με σαφήνεια και διαφάνεια σχετικά με το πώς, γιατί, από ποιον και για πόσο διάστημα συλλέγονται και χρησιμοποιούνται τα δεδομένα τους. Πρέπει να παρέχεται στους ενδιαφερόμενους η δυνατότητα να δίδουν την εν πλήρη επιγνώσει συγκατάθεσή τους στην επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, για παράδειγμα κατά την πλοήγησή τους στο Διαδίκτυο, ενώ όταν τα δεδομένα τους δεν χρειάζονται πλέον ή όταν επιθυμούν να τα διαγράψουν να μπορούν να ασκήσουν το «δικαίωμα να λησμονηθούν».
Προώθηση της διάστασης της ενιαίας αγοράς, με τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και τη διασφάλιση ισότιμων όρων. Οι υφιστάμενες διαφορές στην εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων και η ασάφεια σχετικά με το αν ισχύουν οι κανόνες της μιας ή της άλλης χώρας, βλάπτουν την ελεύθερη ροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα εντός της ΕΕ και αυξάνουν τις δαπάνες.
Αναθεώρηση των κανόνων προστασίας των δεδομένων στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, ούτως ώστε τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των φυσικών προσώπων να προστατεύονται στους εν λόγω τομείς. Με βάση τη συνθήκη της Λισαβόνας, η ΕΕ δύναται σήμερα να θεσπίσει συνολικούς και συνεκτικούς κανόνες για την προστασία των δεδομένων σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις. Εξυπακούεται ότι θα ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες και οι ανάγκες των εν λόγω τομέων. Στο πλαίσιο της αναθεώρησης, τα δεδομένα που αποθηκεύονται για σκοπούς επιβολής του νόμου, θα πρέπει να καλύπτονται επίσης από το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Η Επιτροπή επανεξετάζει επίσης την οδηγία του 2006 για τη διατήρηση των δεδομένων, δυνάμει της οποίας οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να αποθηκεύουν τα δεδομένα κίνησης των επικοινωνιών για διάστημα μεταξύ έξι μηνών και δύο ετών.
Διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας για τη διαβίβαση δεδομένων εκτός της ΕΕ μέσω της βελτίωσης και του εξορθολογισμού των διαδικασιών για διεθνείς διαβιβάσεις δεδομένων. Η ΕΕ πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει το ίδιο επίπεδο προστασίας κατά τη συνεργασία με τρίτες χώρες και να προωθήσει υψηλά πρότυπα για την προστασία των δεδομένων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αποτελεσματικότερη επιβολή των κανόνων, με την ενίσχυση και την περαιτέρω εναρμόνιση του ρόλου και των εξουσιών των αρχών προστασίας των δεδομένων. Υπάρχει επίσης έντονη ανάγκη βελτίωσης της συνεργασίας και του συντονισμού, ούτως ώστε να διασφαλιστεί μια πιο συνεκτική εφαρμογή των κανόνων προστασίας των δεδομένων στην ενιαία αγορά.
Προοπτικές
Η αναθεώρηση της πολιτικής της Επιτροπής θα χρησιμεύσει ως βάση για περαιτέρω συζήτηση και αξιολόγηση. Η Επιτροπή καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και το κοινό να διατυπώσουν παρατηρήσεις σχετικά με τις προτάσεις αναθεώρησης έως την 15η Ιανουαρίου 2011. Οι συνεισφορές μπορούν να υποβληθούν στο δικτυακό τόπο της Επιτροπής για δημόσια διαβούλευση:
http://ec.europa.eu/justice/news/consulting_public/news_consulting_0006_en.htm
Με βάση τα αποτελέσματα της διαβούλευσης αυτής, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το 2011 προτάσεις για ένα νέο γενικό νομικό πλαίσιο προστασίας των δεδομένων, το οποίο στη συνέχεια θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης και έγκρισης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Επιπλέον, η Επιτροπή θα εξετάσει άλλα μη νομοθετικά μέτρα, όπως η προώθηση εκστρατειών ευαισθητοποίησης στα δικαιώματα προστασίας των δεδομένων και στον τρόπο άσκησής τους καθώς και πιθανές πρωτοβουλίες αυτορρύθμισης εκ μέρους της βιομηχανίας.
Ιστορικό
Οι κανόνες της ΕΕ για την προστασία των δεδομένων (η οδηγία του 1995 για την (προστασία των δεδομένων 95/46/ΕΚ) αποσκοπούν στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των φυσικών προσώπων και ιδίως του δικαιώματος της προστασίας των δεδομένων, καθώς και της ελεύθερης ροής των δεδομένων. Η γενική αυτή οδηγία για την προστασία των δεδομένων συμπληρώθηκε από άλλες νομοθετικές πράξεις όπως για την οδηγία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Υπάρχουν επίσης ειδικοί κανόνες για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στην αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις (Οδηγία πλαίσιο 2008/977/ΔΕΥ).
Το δικαίωμα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα αναγνωρίζεται ρητά από το άρθρο 8 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ καθώς και από τη συνθήκη της Λισαβόνας. Η συνθήκη προβλέπει τη νομική βάση για θέσπιση κανόνων σχετικά με την προστασία των δεδομένων σε όλες τις δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ, δυνάμει του άρθρου 16.
Το 2009, η Επιτροπή άρχισε να επανεξετάζει το ισχύον νομικό πλαίσιο για την προστασία των δεδομένων, διοργανώνοντας αρχικά διάσκεψη υψηλού επιπέδου τον Μάιο του 2009 και στη συνέχεια δημόσια διαβούλευση που ολοκληρώθηκε στα τέλη του 2009. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 2010 οργανώθηκαν διαβουλεύσεις με συγκεκριμένους ενδιαφερόμενους φορείς. Τον Ιανουάριο 2010, η Αντιπρόεδρος κα Viviane Reding ανακοίνωσε την πρόθεση της Επιτροπής να εκσυγχρονίσει τους κανόνες της ΕΕ για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα κατά τη διάρκεια ομιλίας της την ημέρα προστασίας των δεδομένων (βλέπε IP/10/63 και SPEECH/10/441) στα πλαίσια των προηγούμενων καθηκόντων της ως Επιτρόπου για την κοινωνία της πληροφορίας. Η ανακοίνωση εκπονήθηκε σε συμφωνία με την κα Neelie Kroes, αρμόδια Επίτροπο της ΕΕ για το ψηφιακό θεματολόγιο.
Περισσότερες πληροφορίες
Αίθουσα Τύπου Γενικής Διεύθυνσης Δικαιοσύνης:
http://ec.europa.eu/justice/news/intro/news_intro_en.htm
Ιστοσελίδα της Αντιπροέδρου κας Viviane Reding, Επιτρόπου της ΕΕ για τη δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ιθαγένεια:
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/reding/index_en.htm
