Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει δυναμικότερη παρέμβαση της ΕΕ στο θέμα της καταπολέμησης νέων επικίνδυνων συνθετικών ναρκωτικών
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε πριν από μερικές ημέρες νέα ώθηση στην πολιτική καταπολέμησης των ναρκωτικών ανακοινώνοντας την αναμόρφωση των κανόνων της ΕΕ για την καταπολέμηση των παράνομων ναρκωτικών, ιδίως νέων ψυχοτρόπων ουσιών, που μιμούνται τα αποτελέσματα επικίνδυνων ουσιών όπως η έκσταση ή η κοκαΐνη και συνιστούν διογκούμενο πρόβλημα. Η ΕΕ εντόπισε 41 τέτοιες ουσίες το 2010, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ έναντι των 24 αντίστοιχων ουσιών το προηγούμενο έτος. Τα εν λόγω ναρκωτικά διατίθενται όλο και περισσότερο μέσω του διαδικτύου και εξαπλώνονται ταχέως σε πολλά κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν δυσκολίες να εμποδίσουν την πώλησή τους. Περισσότερα νέα ναρκωτικά εισέρχονται στην αγορά. Κατά τα τελευταία δύο έτη, κάθε εβδομάδα εμφανιζόταν και μια νέα ουσία. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν από μόνα τους να σταματήσουν τη διάδοση των ναρκωτικών: oι απαγορεύσεις σε εθνικό επίπεδο ενδέχεται απλά να αναγκάσουν τους εγκληματίες να μεταφέρουν την παραγωγή των ναρκωτικών σε γειτονικές χώρες ή να αλλάξουν τις οδούς διακίνησης. Με την εφαρμογή της συνθήκης της Λισαβόνας, η ΕΕ διαθέτει νέα μέσα για την αντιμετώπιση της μάστιγας των ναρκωτικών. Κατά τους προσεχείς μήνες η Επιτροπή θα αναπτύξει σαφέστερους και αυστηρότερους κανόνες για την αντιμετώπιση επικίνδυνων νέων ναρκωτικών και τη διακίνηση τόσο των παράνομων ναρκωτικών όσο και των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τους.
«Η ευκολία με την οποία τα νέα συνθετικά ναρκωτικά γίνονται διαθέσιμα αυξάνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς στην Ευρώπη. Επιπλέον, το εμπόριο ναρκωτικών έχει καταστεί ένα από τα σημαντικότερα διασυνοριακά εγκλήματα που διαπράττονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση» δήλωσε η κα Viviane Reding, Επίτροπος της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης. «Η απάντηση της Ευρώπης στο θέμα των ναρκωτικών πρέπει να είναι ισχυρή και αποφασιστική. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε συντονισμένη δράση σε επίπεδο ΕΕ ώστε να διακόψουμε την προμήθεια και να μειώσουμε τη ζήτηση ναρκωτικών, χρησιμοποιώντας και το μέσο των αποτρεπτικών ποινικών κυρώσεων. Απαιτούνται αποτελεσματικοί κανόνες χωρίς κενά ούτως ώστε τα νέα ιδίως άτομα να μην πέφτουν στην παγίδα της χρήσης επικίνδυνων ναρκωτικών τα οποία συνιστούν μέγιστη απειλή για την υγεία και την ευημερία τους.»
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρομέτρου, νέα συνθετικά ναρκωτικά, τα οποία μπορούν να είναι εξίσου επικίνδυνα με τις απαγορευμένες ουσίες, γίνονται όλο και πιο δημοφιλή και το 5% των νέων ευρωπαίων δηλώνει ότι τα έχει χρησιμοποιήσει. Τα στοιχεία είναι υψηλότερα στην Ιρλανδία (16%), και ακολουθεί η Πολωνία (9%), η Λετονία (9%), το Ηνωμένο Βασίλειο (8%) και το Λουξεμβούργο (7%). Η έρευνα αποκαλύπτει ότι στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, η πλειοψηφία των νέων ηλικίας 15 έως 24 ετών είναι υπέρ της απαγόρευσης αυτών των ουσιών.
Για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης αυτής απειλής, η Επιτροπή εφαρμόζει μια νέα προσέγγιση για δυναμικότερη ευρωπαϊκή απάντηση η οποία περιλαμβάνει:
– Ενισχυμένη νομοθεσία της ΕΕ για τις νέες ψυχοτρόπες ουσίες με στόχο τη δυνατότητα ταχύτερης απόκρισης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας προσωρινών απαγορεύσεων, καθώς και της αντιμετώπισης της πώλησής τους μέσω του Διαδικτύου.
– Νέα νομοθεσία της ΕΕ για την αντιμετώπιση της διασυνοριακής διακίνησης ναρκωτικών μέσω του ποινικού δικαίου: η Επιτροπή θα βελτιώσει τον ορισμό των αδικημάτων και των κυρώσεων και θα θεσπίσει ενισχυμένες υποχρεώσεις αναφοράς για τα κράτη μέλη.
– Νέα νομοθεσία της ΕΕ για να ενισχυθεί ο έλεγχος επί των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ναρκωτικών.
– Αποτελεσματικότεροι κανόνες ώστε να στερηθούν οι έμποροι ναρκωτικών τα οικονομικά τους οφέλη: κατά τις προσεχείς εβδομάδες, η Επιτροπή θα προτείνει κανόνες για την κατάσχεση και την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων που σχετίζονται με σοβαρό έγκλημα, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης ναρκωτικών.
– Περισσότερη συνεργασία σε διεθνές επίπεδο, ιδίως με χώρες διαμετακόμισης και παραγωγής ναρκωτικών εκτός της ΕΕ, καθώς και με χώρες που θεωρούνται ως κύρια σημεία εισόδου ναρκωτικών στην Ευρώπη.
Ιστορικό
Οι νομικές πράξεις της ΕΕ στο πλαίσιο της πολιτικής καταπολέμησης των ναρκωτικών, ιδίως για τη διακίνηση ναρκωτικών και τον έλεγχο των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ναρκωτικών, καθώς και την εμφάνιση νέων ψυχοτρόπων ουσιών, χρονολογούνται από το 2004 και 2005 (αποφάσεις του Συμβουλίου 2004/757/ΔΕΥ και 2005/387/ΔΕΥ). Οι πράξεις αυτές πρέπει σήμερα να επικαιροποιηθούν λόγω των πρόσφατων αλλαγών στους τρόπους διακίνησης των ναρκωτικών και στην εμφάνιση νέων ναρκωτικών.
Σήμερα με την εφαρμογή της συνθήκης της Λισαβόνας, η απάντηση της Ευρώπης στο θέμα των ναρκωτικών μπορεί να είναι ισχυρότερη και πιο αποφασιστική. Η Συνθήκη ορίζει τη διακίνηση ναρκωτικών ως έναν από τους «τομείς της ιδιαιτέρως σοβαρής εγκληματικότητας με διασυνοριακή διάσταση» για τον οποίο μπορούν να εκδοθούν οδηγίες που θεσπίζουν ελάχιστους κανόνες για τον ορισμό των ποινικών αδικημάτων και των κυρώσεων (άρθρο 83 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Οι νέες νομοθετικές ρυθμίσεις με συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και οι οποίες εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη, θα υπόκεινται σε έλεγχο από την Επιτροπή και εν κατακλείδι από το Δικαστήριο της ΕΕ.
Η αντιμετώπιση της παράνομης εμπορίας και χρήσης ναρκωτικών απαιτεί μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση η οποία καλύπτει ταυτόχρονα τη δημόσια υγεία, τις πολιτικές στα κοινωνικά θέματα και την εκπαίδευση, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ αρχών επιβολής του νόμου και τη διεθνή συνεργασία.
Τουλάχιστον 75,5 εκατ. ευρωπαίοι πολίτες δήλωσαν ότι έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, ενώ χρήση κοκαΐνης και αμφεταμινών έκαναν αντίστοιχα 14 και 12 εκατ. άνθρωποι. Πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρομέτρου σχετικά με τη στάση των νέων απέναντι στα ναρκωτικά επιβεβαιώνει ότι ένας στους τρείς νέους άνδρες (32%) παραδέχεται ότι έχει κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του έναντι μία στις πέντε νέες γυναίκες (20%). Το 57% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι μπορούν να προμηθευτούν εύκολα κάνναβη εντός 24 ωρών, ενώ μόνο το 22% δήλωσε το ίδιο για την έκσταση ή την κοκαΐνη.
Σε όλη την Ευρώπη εφαρμόζονται διάφορα μέσα για να περιοριστεί η ζήτηση για ναρκωτικά και οι συνέπειες από τη χρήση τους. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικές διαφορές μεταξύ κρατών μελών. Η Επιτροπή θα ανταποκριθεί στην ανάγκη επέκτασης και ενίσχυσης των σχετικών με τα ναρκωτικά υπηρεσιών αναπτύσσοντας νέα εργαλεία για τη βελτίωση των ποιοτικών προτύπων για την πρόληψη της τοξικομανίας, τη θεραπεία της και τη μείωση των επιβλαβών της συνεπειών.
Ο συνεχής διάλογος με τρίτες χώρες είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη απτών αποτελεσμάτων όσον αφορά τη χρήση παράνομων ναρκωτικών και την καταπολέμηση της εμπορίας τους. Η ΕΕ θα εδραιώσει τις δραστηριότητές της εξωτερικής βοήθειας και συνεργασίας με καίριες περιοχές του κόσμου (όπως οι χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής και της Αφρικής, οι ΗΠΑ και η Ρωσική Ομοσπονδία).
Περισσότερες πληροφορίες
Πολιτική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση των ναρκωτικών:
http://ec.europa.eu/justice/anti-drugs/index_el.htm
Ιστοσελίδα της Αντιπροέδρου Viviane Reding, Επιτρόπου της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης:
