15η Νοεμβρίου – Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά
Δήλωση του κ. Βιτένις Αντρουκάιτις, Επιτρόπου αρμόδιου για την υγεία και για την ασφάλεια των τροφίμων, και του κ. Κάρλος Μοέδας, Επιτρόπου αρμόδιου για την έρευνα, την επιστήμη και την καινοτομία
Σήμερα, στη 10η επέτειο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά, επιθυμούμε να συνεισφέρουμε για μία ακόμη φορά στην πληροφόρηση σχετικά με την μικροβιακή αντοχή, μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία. Με 25.000 θανάτους ετησίως και 1,5 δισ. ευρώ σε δαπάνες υγειονομικής περίθαλψης και απώλεια παραγωγικότητας για την ΕΕ, χρειαζόμαστε ισχυρή επικοινωνιακή προσπάθεια τώρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Όμως η βελτίωση της πληροφόρησης δεν επαρκεί: χρειαζόμαστε δράση που να γεφυρώνει τις διαφορές και να φέρνει όλα τα κράτη μέλη στο επίπεδο των κρατών εκείνων με τις υψηλότερες επιδόσεις.
Όσο αυξάνεται η αντοχή ακόμη και στα αντιβιοτικά τελευταίας γραμμής, όπως η κολιστίνη, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα τρομακτικό μέλλον «μετά τα αντιβιοτικά», στο οποίο ίσως να έχουμε χάσει τη δυνατότητα να εκτελούμε οποιαδήποτε σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή μεταμόσχευση οργάνων ή να εμφυτεύουμε συστήματα όπως τεχνητές αρθρώσεις ή καρδιακές βαλβίδες. Μέχρι το 2050, η μικροβιακή αντοχή θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλεί τον θάνατο ενός ανθρώπου κάθε τρία δευτερόλεπτα, ξεπερνώντας τον καρκίνο ως κυριότερη αιτία θανάτου.
Ακριβώς για να αποφύγουμε αυτό το απελπιστικό μέλλον, παρουσιάσαμε στις 29 Ιουνίου, στο πλαίσιο της προσέγγισης One Health, ένα νέο σχέδιο δράσης με στόχο την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, το οποίο στηρίζεται σε σχεδόν δύο δεκαετίες δράσεων της ΕΕ στον τομέα της υγείας του ανθρώπου και στον κτηνιατρικό τομέα και λαμβάνει υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από προηγούμενες δράσεις της ΕΕ. Στο σχέδιο δράσης τονίζεται ότι χρειάζεται να αντιμετωπίσουμε ταυτόχρονα τη χρήση αντιμικροβιακών ουσιών στον άνθρωπο και στα ζώα, ενώ παράλληλα θα μελετάμε καλύτερα τον ρόλο της μικροβιακής αντοχής στο περιβάλλον. Επίσης, δίνεται έμφαση στο γεγονός ότι η ΕΕ οφείλει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στον αγώνα κατά της μικροβιακής αντοχής και να προσθέσει αξία στις δράσεις των κρατών μελών.
Σκοπός του νέου σχεδίου δράσης είναι να διατηρηθεί η ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά τις λοιμώξεις στον άνθρωπο και στα ζώα. Οι βασικοί στόχοι του* είναι: ανάδειξη της ΕΕ σε χώρο εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών, ενθάρρυνση της έρευνας και της καινοτομίας, και διαμόρφωση του θεματολογίου σε παγκόσμιο επίπεδο.
Έχουμε ήδη σημειώσει πρόοδο σε μερικές από τις δράσεις αυτές: για παράδειγμα, τον περασμένο Ιούνιο η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ σχετικά με τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών ουσιών για την ανθρώπινη υγεία, τον Σεπτέμβριο παρουσιάστηκε η ευρωπαϊκή κοινή δράση πάνω στη μικροβιακή αντοχή και τις ιατρογενείς λοιμώξεις (EUJAMRAI), με τη συμμετοχή 28 χωρών, και, τον περασμένο μήνα, το ECDC, η EFSA και ο EMA εξέδωσαν επιστημονική γνώμη σχετικά με τον καθορισμό δεικτών που να καλύπτουν τόσο την ανθρώπινη όσο και την κτηνιατρική υγεία, ώστε η ΕΕ και τα κράτη μέλη να μπορούν να μετρούν την πρόοδό τους.
Στον τομέα της έρευνας, θα συνεχιστούν οι επενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon 2020 όπου επί του παρόντος χρηματοδοτούνται έργα με συνολικό προϋπολογισμό 350 εκατ. ευρώ. Πρόσθετο ποσό 200 εκατ. ευρώ έχει δεσμευτεί για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής για τα επόμενα 3 έτη. Επιπλέον, η ΕΕ θα αξιοποιήσει τις επιτυχημένες διεθνείς πρωτοβουλίες μεγάλης κλίμακας που έχει αναλάβει, όπως η σύμπραξη ευρωπαϊκών και αναπτυσσομένων χωρών για τις κλινικές δοκιμές και η πρωτοβουλία κοινού προγραμματισμού για τη μικροβιακή αντοχή, για να αναπτύξει περαιτέρω ένα ισχυρότερο και διασυνδεδεμένο ερευνητικό τοπίο με πραγματικά παγκόσμια εμβέλεια.
Κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, η πρωτοβουλία για καινοτόμα φάρμακα (IMI) αναμένεται να ζητήσει τη διεξαγωγή ερευνών πάνω στην κατανόηση της αξίας των μεθόδων διάγνωσης και πάνω στους φραγμούς στη διάδοσή τους. Η έρευνα αυτή θα συνδυαστεί με την αξιοποίηση της εμπειρογνωσίας των πανεπιστημιακών, των ΜΜΕ και της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Θα διευρύνει επίσης το πρόγραμμα «Νέα φάρμακα για επικίνδυνα μικρόβια» (New Drugs for Bad Bugs) της IMI, το οποίο έχει ήδη επενδύσει σημαντικά κεφάλαια στην καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής.
Οι ευρωπαϊκές ΜΜΕ αποτελούν τις κινητήριες δυνάμεις της καινοτομίας στον τομέα της μικροβιακής αντοχής. Δύο ΜΜΕ θα δεχθούν νέα ώθηση για την ανάπτυξη νέων αντιμικροβιακών ουσιών και εναλλακτικών επιλογών, μέσω χρηματοδότησης στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού InnovFin ID (χρηματοδότηση καινοτομίας για τις λοιμώδεις ασθένειες).
Εξάλλου, έχουμε ιδρύσει το δίκτυο One Health το οποίο προσφέρει στους ειδικούς των κρατών μελών για την ανθρώπινη και την κτηνιατρική υγεία ένα φόρουμ για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών.
Ενόσω υλοποιείται το φιλόδοξο πρόγραμμα δράσης της ΕΕ, έχουμε πολύ έργο μπροστά μας για να φθάσουν όλες οι χώρες της ΕΕ στα ίδια υψηλά πρότυπα και για να επεκτείνουμε τα πρότυπα αυτά σε διεθνές επίπεδο. Καθώς οι πιο δυσοίωνες εκτιμήσεις προβλέπουν ότι, εάν τα σημερινά ποσοστά αντοχής αυξηθούν κατά 40% τότε ενδέχεται να σημειώνονται 390.000 θάνατοι ετησίως στην Ευρώπη μέχρι το 2050, είναι προφανές ότι αντιμετωπίζουμε ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα. Μόνο μέσω συνεργασίας σε ευρωπαϊκό και σε διεθνές επίπεδο θα μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε και να αντιστρέψουμε τη μικροβιακή αντοχή. Σήμερα, με την ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά, επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να πράξουμε ακριβώς αυτό.
*Οι βασικοί στόχοι του νέου σχεδίου δράσης για τη μικροβιακή αντοχή
Για περισσότερες πληροφορίες
Πολιτική της ΕΕ για τη μικροβιακή αντοχή (στα αγγλικά)
Έρευνα (στα αγγλικά)
