Μεταναστευτικές οδοί: Η Επιτροπή προτείνει νέο σχέδιο δράσης για τις οδούς της Δυτικής Μεσογείου και του Ατλαντικού

Η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα σχέδιο δράσης της ΕΕ για τις μεταναστευτικές οδούς της Δυτικής Μεσογείου και του Ατλαντικού.

H πρόεδρος, κ. φον ντερ Λάιεν στην επιστολή της προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 20ής Μαρτίου 2023, υπενθύμισε τη συνεχιζόμενη συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής και των πλέον ενδιαφερόμενων κρατών μελών όσον αφορά τα σχέδια δράσης για τη Δυτική Μεσόγειο και τον Ατλαντικό. Το παρόν σχέδιο δράσης αποτελεί επίσης άμεση συνέχεια του έκτακτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Νοεμβρίου 2022, όπου οι υπουργοί δεσμεύτηκαν να εφαρμόσουν το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Κεντρική Μεσόγειο, το οποίο θα ακολουθήσει το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια, και ενέκριναν την ανάπτυξη παρόμοιων σχεδίων δράσης για τις κύριες μεταναστευτικές οδούς.

Η ΕΕ ενισχύει την εταιρική σχέση της με βασικές χώρες καταγωγής και διέλευσης κατά μήκος της οδού, σε πλήρη συντονισμό με τα κράτη μέλη της ως «Ομάδα Ευρώπη». Τα μέτρα που έλαβαν η ΕΕ, τα κράτη μέλη και οι διεθνείς εταίροι συνέβαλαν στη σημαντική μείωση των αντικανονικών αφίξεων. Ωστόσο, οι μεταναστευτικές ροές παραμένουν έντονες. Γι’ αυτό απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση και συγκεκριμένες επιχειρησιακές αντιδράσεις, βασισμένες στην τρέχουσα αποτελεσματική συνεργασία.

Το παρόν σχέδιο δράσης παρουσιάζει 18 στοχευμένα επιχειρησιακά μέτρα που διαρθρώνονται σε δύο πυλώνες. Στόχος είναι η παροχή στήριξης στα κράτη μέλη ώστε να ενισχύσουν τη διαχείριση της μετανάστευσης κατά μήκος αυτής της οδού, αποτρέποντας τις αντικανονικές αναχωρήσεις και σώζοντας ζωές, σε στενή συνεργασία με τις βασικές χώρες εταίρους.

Πρώτος πυλώνας: Ενίσχυση της συνεργασίας με τις χώρες εταίρους

Η ενισχυμένη συνεργασία με τις χώρες εταίρους είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προκλήσεων και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης. Μέσω μιας προσέγγισης η οποία θα λαμβάνει υπόψη το σύνολο της διαδρομής, δίνεται έμφαση στην πρόληψη της αντικανονικής μετανάστευσης μέσω της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, καθώς και μέσω της ενίσχυσης της διαχείρισης των συνόρων. Για τον σκοπό αυτό, η ΕΕ θα εντείνει τις εργασίες της σχετικά με:

-Τον προσδιορισμό βραχυπρόθεσμων επιχειρησιακών προτεραιοτήτων και μέτρων συντονισμού μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης με μια προσέγγιση η οποία θα λαμβάνει υπόψη το σύνολο της διαδρομής, στο πλαίσιο της «Ομάδας Ευρώπη».

-Την πρόληψη της αντικανονικής μετανάστευσης με την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων: με την εφαρμογή της επιχειρησιακής εταιρικής σχέσης κατά της παράνομης διακίνησης με το Μαρόκο, τη δρομολόγηση περιφερειακού προγράμματος χρηματοδοτούμενου από το «ΜΓΑΔΣ — Η Ευρώπη στον κόσμο» και τη συνολική εδραίωση των δραστηριοτήτων καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης με χώρες εταίρους στην Αφρική σε όλο το μήκος της διαδρομής, με παράλληλη διατήρηση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων.

-Τη διαχείριση των συνόρων με την ενίσχυση των δυνατοτήτων του Μαρόκου, της Μαυριτανίας, της Σενεγάλης και της Γκάμπιας για την ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων για την πρόληψη των αντικανονικών αναχωρήσεων και την προώθηση της αυξημένης διμερούς συνεργασίας μεταξύ του Frontex και του Μαρόκου, της Μαυριτανίας και της Σενεγάλης.

-Την επιστροφή, επανεισδοχή και επανένταξη με την στήριξη επιχειρήσεων προστασίας και οικειοθελούς επιστροφής στη Βόρεια Αφρική και στις χώρες του Σαχέλ, και την ενίσχυση της συνεχιζόμενης δέσμευσης για τη βελτίωση της πρακτικής συνεργασίας για την επανεισδοχή και τη βιώσιμη επανένταξη των επιστρεφόντων στις χώρες καταγωγής τους.

-Την προστασία και τις νόμιμες οδούς με την διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των μηχανισμών προστασίας στις χώρες εταίρους, με παράλληλη προώθηση και στήριξη νόμιμων οδών προστασίας στην ΕΕ μέσω επανεγκατάστασης, εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους και συμπληρωματικών οδών.

-Τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού και τις εταιρικές σχέσεις προσέλκυσης ταλέντων. Η επιχειρησιακή εφαρμογή της εταιρικής σχέσης προσέλκυσης ταλέντων με το Μαρόκο αποτελεί προτεραιότητα. Επί του παρόντος, η Επιτροπή αξιολογεί επίσης τη σκοπιμότητα έναρξης προγραμμάτων νόμιμης μετανάστευσης και κινητικότητας με τη Νιγηρία και τη Σενεγάλη.

Δεύτερος πυλώνας: Ενίσχυση των επιχειρησιακών μέτρων για την έρευνα και διάσωση, τις διαδικασίες επιστροφής, καθώς και για την ομαλότερη και ταχύτερη εθελοντική αλληλεγγύη

Η ενίσχυση της αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων και των επιστροφών από την ΕΕ σε χώρες εταίρους είναι ουσιαστικής σημασίας για ένα λειτουργικό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης. Η ΕΕ θα επιταχύνει τις εργασίες της με στόχο:

-Τη στοχευμένη αξιολόγηση της κατάστασης στη Δυτική Μεσόγειο και στον Ατλαντικό από τον Frontex, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη.

-Την ενίσχυση της συνεργασίας όσον αφορά τις επιστροφές σε χώρες εταίρους μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ (παροχή συμβουλών σε θέματα επιστροφής, παροχή βοήθειας σε ζητήματα έκδοσης εγγράφων ταυτοποίησης και ταξιδιωτικών εγγράφων, συντονισμός πτήσεων επιστροφής, κ.λπ.), καθώς και βιώσιμη επανένταξη των επιστρεφόντων, με τη στήριξη του συντονιστή επιστροφής της ΕΕ και του δικτύου υψηλού επιπέδου για τις επιστροφές.

-Τη σύνδεση της επανένταξης των οικειοθελώς επιστρεφόντων με επενδύσεις των κρατών μελών και των ευρωπαϊκών εταιριών σε χώρες καταγωγής και διέλευσης, ιδίως όσον αφορά την προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων.

-Πιο αποτελεσματικές και ταχύτερες αντιδράσεις στο πλαίσιο του εθελοντικού μηχανισμού αλληλεγγύης, με την υποστήριξη της Επιτροπής και του Οργανισμού της ΕΕ για το Άσυλο. Καθώς ο μηχανισμός εξακολουθεί να εφαρμόζεται, τα κράτη που αναλαμβάνουν δεσμεύσεις ενθαρρύνονται επίσης να επιδείξουν ευελιξία, μετριάζοντας την πίεση στα συστήματα υποδοχής των κρατών μελών πρώτης εισόδου.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή παρουσιάζει το παρόν σχέδιο δράσης ενόψει του προσεχούς Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 8-9 Ιουνίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 29-30 Ιουνίου.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν για να επιτύχουν τους στόχους που καθορίζονται στο παρόν σχέδιο δράσης και να διασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή του. Η υποβολή εκθέσεων και η παρακολούθηση μέσω των υφιστάμενων μηχανισμών της Επιτροπής και του Συμβουλίου είναι ουσιαστικής σημασίας. Το παρόν σχέδιο δράσης συμπληρώνει τις εν εξελίξει εργασίες σχετικά με άλλες βασικές μεταναστευτικές οδούς προς την Ευρώπη και μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για την ανάπτυξη παρόμοιων σχεδίων για άλλες μεταναστευτικές οδούς.

Ιστορικό

Το 2018 οι αντικανονικές αφίξεις στην ΕΕ μέσω της οδού της δυτικής Μεσογείου αυξήθηκαν σημαντικά. Από το 2019, οι αντικανονικές αφίξεις μειώθηκαν στην οδό της δυτικής Μεσογείου, ωστόσο αυξήθηκαν σημαντικά στην οδό του Ατλαντικού προς τις Κανάριες Νήσους, ιδίως το 2020 και το 2021, ενώ μειώθηκαν το 2022 (κατά 31 % σε σύγκριση με το 2021) και το πρώτο εξάμηνο του 2023.

Όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη βιώσιμη λύση για τη διαχείριση της μετανάστευσης, η Επιτροπή εξακολουθεί να εργάζεται για την υλοποίηση του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο.  Παράλληλα, η Επιτροπή προτείνει μια σειρά επιχειρησιακών μέτρων για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων κατά μήκος των κύριων μεταναστευτικών οδών προς την Ευρώπη. Το παρόν σχέδιο δράσης είναι το τρίτο που υπέβαλε η Επιτροπή για τη στήριξη των κρατών μελών, σε συνέχεια του σχεδίου δράσης για την Κεντρική Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια το 2022.

Η ΕΕ θα συνεχίσει να προωθεί βιώσιμες και διαρθρωτικές λύσεις για την αντιμετώπιση των κοινών μας προκλήσεων στον τομέα της μετανάστευσης, με βάση μια ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία θα λαμβάνει υπόψη το σύνολο της διαδρομής, συμπεριλαμβανομένης της ανανεωμένης δράσης για την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης.

Πηγή και Εικόνα: greece.representation.ec.europa.eu