Με 512 ψήφους υπέρ, 45 κατά και 63 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οριστικοποίησε τη θέση του σχετικά με τον προτεινόμενο μηχανισμό για την Ουκρανία. Οι ευρωβουλευτές ζητούν να ενισχυθεί η δημοκρατική λογοδοσία στο πλαίσιο του μηχανισμού και καλούν την Ουκρανία να διαφυλάξει τον πολυκομματικό χαρακτήρα του δημοκρατικού της πολιτεύματος και να ευθυγραμμιστεί με τις απαιτήσεις ένταξης στην ΕΕ.

Ανάγκη για επείγουσα έγκριση του μηχανισμού στο πλαίσιο της αναθεώρησης του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ

Ο μηχανισμός για την Ουκρανία αποτελεί μέρος της τρέχουσας αναθεώρησης του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, ο οποίος πρέπει να αναπροσαρμοστεί, καθώς έχει ήδη εξαντληθεί σε σημαντικό βαθμό εξαιτίας των πολυάριθμων κρίσεων που έχει αντιμετωπίσει η ΕΕ από το 2021 και μετά. Οι ευρωβουλευτές πιέζουν να εγκριθεί το συντομότερο δυνατό ο μηχανισμός για την Ουκρανία στο πλαίσιο της αναθεώρησης του προϋπολογισμού, καθώς αυτή τη στιγμή δεν προβλέπεται κανένα είδος βοήθειας προς την χώρα μετά το τέλος του 2023. Επίσης, το Κοινοβούλιο ζητά να ενσωματωθεί το πακέτο στήριξης στον ετήσιο προϋπολογισμό του 2024, ο οποίος θα τεθεί σε διαπραγμάτευση τον Νοέμβριο.

Να χρησιμοποιηθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία και να καταπολεμηθεί η διαφθορά

Ένα από τα βασικά αιτήματα των ευρωβουλευτών είναι να χρησιμοποιηθούν περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής Ομοσπονδίας και άλλων οντοτήτων και προσώπων που συνδέονται άμεσα με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Το Κοινοβούλιο κατέστησε επίσης πιο αυστηρούς τους κανόνες για την καταπολέμηση της απάτης, της διαφθοράς, των συγκρούσεων συμφερόντων και των παρατυπιών όσον αφορά τη χρήση κονδυλίων της ΕΕ στην Ουκρανία. Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ακόμη ότι η ΕΕ δεν πρέπει να χρηματοδοτεί εταιρείες που ελέγχονται από ολιγάρχες.

Περισσότερη διαφάνεια και μεγαλύτερος κοινοβουλευτικός έλεγχος

Οι ευρωβουλευτές τροποποίησαν περαιτέρω την αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με στόχο να ενισχυθεί η διαφάνεια του μηχανισμού. Στο πλαίσιο αυτό ζητούν για παράδειγμα να δημιουργηθεί μια διαδικτυακή πύλη, στην οποία θα εμφανίζονται πληροφορίες για τα χρήματα που δίνονται στην Ουκρανία, τους σκοπούς που αυτά εξυπηρετούν, καθώς και τα κριτήρια που έχει εκπληρώσει η χώρα προκειμένου να λάβει την εκάστοτε χρηματοδότηση. Οι ευρωβουλευτές ζητούν επίσης να δημοσιοποιούνται όλα τα κονδύλια που λαμβάνει η Ουκρανία από άλλες χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

Τέλος, όσον αφορά το σχέδιο που θα καταρτίσει η Ουκρανία για τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις τις οποίες θα χρηματοδοτήσει η ΕΕ, οι ευρωβουλευτές ζητούν να υπάρχει ενεργή συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων) και ουσιαστική διαβούλευση με το ουκρανικό κοινοβούλιο.

Επόμενα βήματα

Οι διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη μπορούν να ξεκινήσουν μόλις καταλήξει στη δική του θέση το Συμβούλιο.

Δηλώσεις

Ο Michael Gahler (ΕΛΚ, Γερμανία), συνεισηγητής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε: «Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναλαμβάνει αποφασιστικά δράση με τον μηχανισμό για την Ουκρανία, διοχετεύοντας 50 δισ. ευρώ για τον ριζικό κοινωνικό μετασχηματισμό της χώρας. Αυξάνουμε τη λογοδοσία του μηχανισμού, διασφαλίζοντας ότι όχι μόνο θα στηρίξει την ανθεκτικότητα και την ευμάρεια, αλλά θα το κάνει και με πρωτοφανή διαφάνεια. Καθώς η Ουκρανία ξεκινά στην κρίσιμης σημασίας ενταξιακή πορεία της, η συλλογική μας επαγρύπνηση θα εξασφαλίσει την ακεραιότητα σε κάθε βήμα της.»

Η Eider Gardiazabal Rubial (Σοσιαλιστές, Ισπανία), συνεισηγήτρια της Επιτροπής Προϋπολογισμών δήλωσε: «Η ΕΕ επιβεβαιώνει εκ νέου την αλληλεγγύη της προς την Ουκρανία με τον μηχανισμό ύψους 50 δισ. ευρώ, στηρίζοντας την ανθεκτικότητα της χώρας απέναντι στην επιθετικότητα της Ρωσίας και βοηθώντας να πραγματοποιηθούν μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο της μελλοντικής της ένταξης. Προτρέπουμε τα κράτη μέλη να επιτρέψουν την αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Παράλληλα, τονίζουμε τη σημασία της εμπλοκής του ουκρανικού κοινοβουλίου και της κοινωνίας των πολιτών της Ουκρανίας στον σχεδιασμό της ευρωπαϊκής οικονομικής στήριξης.»

Σχετικές πληροφορίες

Στις 20 Ιουνίου του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να δημιουργηθεί ένας ειδικός μηχανισμός για την Ουκρανία, μέσω του οποίου θα δοθούν στη χώρα επιχορηγήσεις και δάνεια ύψους έως 50 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024-2027.

Ο μηχανισμός θα αντικαταστήσει τη στήριξη που παρέχει σήμερα η ΕΕ στην Ουκρανία μέσω του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας – Παγκόσμια Ευρώπη (NDICI) και του προγράμματος μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής (MFA+), το οποίο θα εκπνεύσει στο τέλος του 2023. Στον μηχανισμό για την Ουκρανία θα ενσωματωθούν και τα χρήματα που θα λάμβανε η χώρα από τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (IPA).