Κοροναϊός: η Επιτροπή εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία των ευρωπαϊκών πόρων και της τεχνολογίας ζωτικής σημασίας στο πλαίσιο της τρέχουσας κρίσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση μιας ισχυρής προσέγγισης σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων σε μια περίοδο κρίσης στον τομέα της δημόσιας υγείας και συναφούς οικονομικής τρωτότητας. Στόχος είναι η διαφύλαξη των εταιρειών και των πόρων ζωτικής σημασίας της ΕΕ, ιδίως σε τομείς όπως η υγεία, η ιατρική έρευνα, η βιοτεχνολογία και οι υποδομές, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη μας, χωρίς να υπονομεύεται το γενικό άνοιγμα της ΕΕ στις ξένες επενδύσεις.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Εάν θέλουμε να εξέλθει η Ευρώπη από αυτή την κρίση τόσο ισχυρή όσο ήταν στην αρχή της, πρέπει να λάβουμε προληπτικά μέτρα τώρα. Όπως σε κάθε κρίση, όταν υπάρχει περίπτωση να ασκηθεί πίεση στους βιομηχανικούς και τους εταιρικούς πόρους μας, πρέπει να προστατεύσουμε την ασφάλεια και την οικονομική κυριαρχία μας. Έχουμε στη διάθεσή μας τα εργαλεία για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού και του εθνικού δικαίου, και θέλω να παροτρύνω τα κράτη μέλη να τα αξιοποιήσουν πλήρως. Η ΕΕ είναι και θα παραμείνει ανοιχτή αγορά για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Ωστόσο, αυτός ο ανοιχτός χαρακτήρας δεν είναι άνευ όρων.» 

Ο επίτροπος Εμπορίου, κ. Φιλ Χόγκαν, δήλωσε: «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πρωτόγνωρη κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας, με βαθιές συνέπειες για την ευρωπαϊκή οικονομία. Στην ΕΕ, είμαστε και επιθυμούμε να παραμείνουμε ανοιχτοί στις ξένες επενδύσεις. Ωστόσο, υπό τις παρούσες συνθήκες, πρέπει να μετριάσουμε αυτόν τον ανοιχτό χαρακτήρα με κατάλληλους ελέγχους. Πρέπει να γνωρίζουμε ποιος επενδύει και για ποιον σκοπό. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της διαθέτουν τα κατάλληλα νομικά εργαλεία για τον σκοπό αυτόν. Οι κατευθυντήριες γραμμές καλούν τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα εργαλεία αυτά στο έπακρο και θα αποσαφηνίσουν περαιτέρω τον τρόπο χρήσης του πλαισίου μας για τον έλεγχο των επενδύσεων, ώστε να αποφευχθεί η εκποίηση στρατηγικών πόρων της ΕΕ στο πλαίσιο της τρέχουσας κρίσης.»

Σύμφωνα με τους υφιστάμενους κανόνες της ΕΕ, τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να ελέγχουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) από τρίτες χώρες για λόγους ασφάλειας ή δημόσιας τάξης. Η προστασία της δημόσιας υγείας συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος. Ως αποτέλεσμα, τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλουν μέτρα μετριασμού (όπως δεσμεύσεις προμήθειας για την κάλυψη ζωτικών εθνικών και ενωσιακών αναγκών) ή να εμποδίσουν έναν ξένο επενδυτή να αποκτήσει ή να αναλάβει τον έλεγχο μιας εταιρείας. Επί του παρόντος, 14 κράτη μέλη διαθέτουν εθνικούς μηχανισμούς ελέγχου ΑΞΕ. Με τον κανονισμό της ΕΕ για τον έλεγχο των ξένων επενδύσεων, ο οποίος είναι σε ισχύ από το περασμένο έτος, η ΕΕ είναι καλά προετοιμασμένη ώστε να συντονίζει των έλεγχο των αλλοδαπών εξαγορών που πραγματοποιούνται σε επίπεδο κρατών μελών.

Με την έκδοση των κατευθυντήριων γραμμών της, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη που διαθέτουν ήδη υφιστάμενο μηχανισμό ελέγχου να αξιοποιήσουν πλήρως τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους βάσει της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας, ώστε να αποτραπούν ροές κεφαλαίων από τρίτες χώρες, που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη της Ευρώπης.

Η Επιτροπή καλεί επίσης τα υπόλοιπα κράτη μέλη να συγκροτήσουν πλήρη μηχανισμό ελέγχου και, εντωμεταξύ, να εξετάσουν όλες τις επιλογές, σε συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ και τις διεθνείς υποχρεώσεις, για την αντιμετώπιση πιθανών περιπτώσεων στις οποίες η απόκτηση ή ο έλεγχος συγκεκριμένης επιχείρησης, υποδομής ή τεχνολογίας από ξένο επενδυτή θα προκαλούσε κίνδυνο για την ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη στην ΕΕ.

Επίσης, η Επιτροπή ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών σε περιπτώσεις ελέγχου ΑΞΕ στις οποίες οι ξένες επενδύσεις θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Οι αλλοδαπές εξαγορές που πραγματοποιούνται τώρα εμπίπτουν ήδη στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού της ΕΕ για τον έλεγχο των ΑΞΕ και θα μπορούσαν να επανεξεταστούν στο πλαίσιο του μηχανισμού συνεργασίας που θεσπίστηκε με τον κανονισμό, ο οποίος θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από τον Οκτώβριο του 2020.

Όσον αφορά τις κινήσεις κεφαλαίων, στις κατευθυντήριες γραμμές υπενθυμίζονται οι ειδικές περιστάσεις υπό τις οποίες μπορεί να περιοριστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων, ιδίως από τρίτες χώρες, η οποία συνδέεται με την απόκτηση συμμετοχών.

Ακόμα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις επιτόπου και είναι έτοιμη να συζητήσει και να διασφαλίσει τον συντονισμό για κάθε υπόθεση ξένων επενδύσεων με μεγαλύτερο ευρωπαϊκό αντίκτυπο. Η προστασία των στρατηγικών πόρων της ΕΕ θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και των ηγετών της ΕΕ στην αυριανή τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ιστορικό

Ο κανονισμός της ΕΕ για τον έλεγχο των ΑΞΕ εκδόθηκε τον Μάρτιο του 2019. Ο κανονισμός θεσπίζει για πρώτη φορά έναν μηχανισμό σε επίπεδο ΕΕ για τον συντονισμό του ελέγχου ξένων επενδύσεων που ενδέχεται να επηρεάζουν την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ο μηχανισμός αυτός βασίζεται στην υποχρέωση ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, καθώς και στη δυνατότητα της Επιτροπής να εκδίδει γνώμες και των κρατών μελών να υποβάλουν παρατηρήσεις για συγκεκριμένες συναλλαγές. Ο μηχανισμός αυτός θα τεθεί σε εφαρμογή στις 11 Οκτωβρίου 2020. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη συνεργάζονται ήδη με σκοπό την προσαρμογή των εθνικών μηχανισμών ελέγχου και τη διασφάλιση της πλήρους και ταχείας εφαρμογής του κανονισμού σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο.

Πηγή: ec.europa.eu