Η Επιτροπή επιλέγει 13 στρατηγικά έργα σε τρίτες χώρες για να εξασφαλίσει πρόσβαση σε πρώτες ύλες και να στηρίξει τη δημιουργία τοπικής αξίας

Η Επιτροπή ενέκρινε τον πρώτο κατάλογο 13 στρατηγικών έργων για στρατηγικές πρώτες ύλες που βρίσκονται εκτός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων υπερπόντιων χωρών ή εδαφών. Τα στρατηγικά έργα θα διαφοροποιήσουν τις πηγές εφοδιασμού της ΕΕ και θα αυξήσουν την οικονομική ασφάλεια. Ταυτόχρονα, τα έργα έχουν σχεδιαστεί για να ενισχύσουν τη δημιουργία τοπικής αξίας σε τρίτες χώρες.

Η πρωτοβουλία αυτή συμπληρώνει τον κατάλογο των 47 στρατηγικών έργων στην ΕΕ, που εγκρίθηκε στις 25 Μαρτίου 2025. Συνολικά, και τα 60 στρατηγικά έργα θα συμβάλουν στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας της ΕΕ και ειδικότερα σε τομείς όπως η ηλεκτροκινητικότητα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η άμυνα και η αεροδιαστημική. Τα εν λόγω έργα είναι τα πρώτα αποτελέσματα της εφαρμογής της Πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Μάιο του 2024.

Επισκόπηση των επιλεγμένων έργων

Μεταξύ των 13 στρατηγικών έργων, επτά βρίσκονται στον Καναδά, τη Γροιλανδία, το Καζακστάν, τη Νορβηγία, τη Σερβία, την Ουκρανία και τη Ζάμπια, με τις οποίες η ΕΕ έχει συνάψει στρατηγική εταιρική σχέση για τις αλυσίδες αξίας πρώτων υλών, ενώ τα υπόλοιπα βρίσκονται στη Βραζιλία, τη Μαδαγασκάρη, το Μαλάουι, τη Νέα Καληδονία, τη Νότια Αφρική και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Δέκα από αυτά τα στρατηγικά έργα αφορούν στρατηγικές πρώτες ύλες απαραίτητες για τα ηλεκτρικά οχήματα, τις μπαταρίες και την αποθήκευση μπαταριών, όπως το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, το μαγγάνιο και ο γραφίτης. Δύο Στρατηγικά Έργα καλύπτουν την εξόρυξη σπάνιων γαιών, οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή μαγνητών υψηλής απόδοσης που χρησιμοποιούνται σε ανεμογεννήτριες ή ηλεκτροκινητήρες για τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ηλεκτροκίνησης.  Σε συνδυασμό με τα τρία στρατηγικά έργα στην ΕΕ που καλύπτουν την επεξεργασία σπάνιων γαιών, αυτά τα πρόσθετα στρατηγικά έργα θα μπορέσουν να αυξήσουν την ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ με σπάνιες γαίες. Τα στρατηγικά έργα καλύπτουν επίσης το χαλκό, που χρησιμοποιείται από τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας έως τη μικροηλεκτρονική, το βολφράμιο και το βόριο, που χρησιμοποιούνται στους τομείς της αυτοκινητοβιομηχανίας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της αεροδιαστημικής και της άμυνας.

Διαδικασία επιλογής

Τα επιλεγμένα στρατηγικά έργα αξιολογήθηκαν από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι πληρούν τα κριτήρια που καθορίζονται στον νόμο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, ιδίως όσον αφορά τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και πρότυπα διακυβέρνησης, καθώς και την τεχνική σκοπιμότητα. Επιπλέον, τα έργα πρέπει να είναι αμοιβαία επωφελή και να αποφέρουν οφέλη τόσο στην ΕΕ όσο και στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες. Τα έργα έπρεπε να αποδεικνύουν τις προοπτικές συμβολής στην ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ, για παράδειγμα μέσω της σύναψης συμφωνιών παραλαβής με ευρωπαϊκές βιομηχανίες μεταγενέστερων κλάδων.

Οφέλη για τα επιλεγμένα έργα

Τα επιλεγμένα στρατηγικά έργα θα επωφεληθούν από τη συντονισμένη υποστήριξη της Επιτροπής, των κρατών μελών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με τη μορφή διευκόλυνσης της πρόσβασης στη χρηματοδότηση και των επαφών με τους σχετικούς αντισυμβαλλόμενους. Εκτιμάται ότι τα 13 στρατηγικά έργα εκτός ΕΕ χρειάζονται συνολική επένδυση κεφαλαίου ύψους 5,5 δισ. ευρώ για να ξεκινήσουν τη λειτουργία τους.

Η Επιτροπή θα ενισχύσει επίσης τη συνεργασία με τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες για να εξασφαλίσει την ανάπτυξη των εν λόγω έργων, ιδίως μέσω των στρατηγικών εταιρικών σχέσεων που έχουν ήδη συναφθεί με ορισμένες από αυτές τις χώρες για τις αλυσίδες αξίας πρώτων υλών.

Ιστορικό

Ο νόμος για τις κρίσιμες πρώτες ύλες τέθηκε σε ισχύ στις 23 Μαΐου 2024. Την ίδια ημέρα, η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσκληση υποβολής προτάσεων για την αναγνώριση έργων ως στρατηγικών έργων με καταληκτική ημερομηνία την 22α Αυγούστου 2024. Οι αιτήσεις που θεωρήθηκαν πλήρεις αξιολογήθηκαν από την Επιτροπή με την υποστήριξη εξωτερικών εμπειρογνωμόνων για να ελεγχθεί κατά πόσον τα έργα πληρούν τα σχετικά κριτήρια. Με βάση την αξιολόγηση αυτή, η Επιτροπή προσδιόρισε έναν κατάλογο έργων για την εξόρυξη, την επεξεργασία, την ανακύκλωση ή την υποκατάσταση στρατηγικών πρώτων υλών. Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη του Συμβουλίου Κρίσιμων Πρώτων Υλών, το οποίο απαρτίζεται από τα κράτη μέλη, και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως παρατηρητή, για να συζητήσει και να εκδώσει γνώμη σχετικά με τον κατάλογο των στρατηγικών έργων στις 20 Φεβρουαρίου 2025 και στις 12 Μαρτίου 2025.

Η Επιτροπή εξέδωσε απόφαση σχετικά με έναν πρώτο κατάλογο στρατηγικών έργων στην ΕΕ στις 25 Μαρτίου 2025.

Πηγή : ec.europa.eu

Εικόνα : ec.europa.eu