«Η διαστημική δράση στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας» – Ομιλία του Προέδρου Charles Michel κατά την 13η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το Διάστημα

Με μεγάλη χαρά σας καλωσορίζω σε αυτή την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη για το Διάστημα.

Πολλοί από εσάς ενέχουν καίριο -και ιδιαίτερα εξειδικευμένο- ρόλο στην ευρωπαϊκή διαστημική πολιτική. Θα μας μιλήσουν ορισμένοι από τους πλέον διακεκριμένους εμπειρογνώμονες στον τομέα της διαστημικής πολιτικής, μεταξύ των οποίων ο καλός φίλος μου Thierry Breton.

Στόχος μου είναι να σας βοηθήσω να εντάξετε τις προσπάθειές σας στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής μας. Ιδίως σε αυτή τη συγκεκριμένη, από απόψεως γεωπολιτικών εξελίξεων, συγκυρία. Ελπίζω με τον τρόπο αυτό να καταστούν προφανείς οι λόγοι για τους οποίους η δράση της Ένωσης στο διάστημα -η δική σας δράση- είναι τόσο σημαντική για την επίτευξη των στρατηγικών μας στόχων.

Η Ευρώπη είναι μια παγκόσμια δύναμη στον διαστημικό τομέα. Αλλά, κατά πρώτο και κύριο λόγο, είμαστε αναμφισβήτητα μια παγκόσμια ηγετική δύναμη. Ισχυρή, ενωμένη, προσηλωμένη. Το 2020 ήταν γεμάτο προκλήσεις και εκπλήξεις. Παράλληλα όμως μας έφερε κοντά και μας έκανε πιο δυνατούς. Ιδίως σε τρεις τομείς:

Πρώτον, αποφασίσαμε να τοποθετήσουμε το κλίμα και την ψηφιακή μετάβαση στο επίκεντρο της στρατηγικής μας για την επίτευξη ευημερίας.

Δεύτερον, αποφασίσαμε να κινητοποιήσουμε πρωτοφανή μέσα για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων μας.

Και τρίτον, δεσμευθήκαμε να αποκτήσουμε μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία.

Όπως το πρόγραμμα Copernicus -«Τα μάτια της Ευρώπης στον πλανήτη»- θεσπίζει παγκόσμια πρότυπα για το διάστημα, έτσι και η ΕΕ θεσπίζει παγκόσμια πρότυπα για την δράση για το κλίμα.

Δεσμευθήκαμε να γίνουμε η πρώτη ήπειρος με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα έως το 2050, και τον περασμένο μόλις μήνα κάναμε ένα ακόμη αποφασιστικό βήμα, υποσχόμενοι να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην Ένωση κατά 55 % έως το 2030. Με την Πράσινη Συμφωνία μας επιδιώκουμε ενεργά τους στόχους αυτούς και αποκομίζουμε τα οφέλη από το τεράστιο οικονομικό δυναμικό των πράσινων καινοτομιών. Θέλουμε να γίνουμε παγκόσμια ηγέτιδα δύναμη στον οικολογικό προσανατολισμό.

Η ψηφιακή στρατηγική μας είναι εξίσου φιλόδοξη. Θέλουμε να ηγηθούμε της ψηφιακής επανάστασης – στον τομέα των δεδομένων, του υπολογιστικού νέφους και της τεχνητής νοημοσύνης. Διαθέτουμε το μεγαλύτερο αποθετήριο βιομηχανικών δεδομένων στον κόσμο. Το ευρωπαϊκό μας μοντέλο -που βασίζεται στις αξίες και τις ατομικές ελευθερίες- μπορεί να μας προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων μοντέλων στον κόσμο.

Δεν αρκεί να έχουμε απλώς στόχους. Οι στόχοι χωρίς τα απαραίτητα μέσα για την επίτευξή τους είναι απλώς ευσεβείς πόθοι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναλάβαμε αποφασιστική δράση για να κινητοποιήσουμε σημαντικά χρηματοδοτικά μέσα για την επίτευξη των στόχων μας.

Εγκρίναμε και επιβεβαιώσαμε έναν τεράστιο προϋπολογισμό 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ και ένα σχέδιο ανάκαμψης, με χρηματοδότηση από την έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων, προκειμένου να προωθήσουμε δυναμικά την κλιματική και την ψηφιακή μετάβαση.

Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμεί να ενδυναμωθεί ως σύνολο, και όχι ως το άθροισμα των επιμέρους χωρών. Να ενδυναμωθεί για καλύτερη προάσπιση των αξιών και των συμφερόντων μας διεθνώς. Αυτό απαιτεί τη δημιουργία μεγαλύτερης στρατηγικής αυτονομίας. Λιγότερες εξαρτήσεις και μεγαλύτερη επιρροή. Υπεράσπιση της πολυμερούς συνεργασίας για έναν πιο ανοικτό και πιο δίκαιο κόσμο, και απαλλαγή από τις όποιες ψευδαισθήσεις μας. Εικοσιεπτά χώρες ενωμένες για την επίτευξη ενός συνόλου σαφών στόχων.

Δύο πολύ πρόσφατα παραδείγματα μου έρχονται στο μυαλό: η συμφωνία μας για το Brexit με το Ηνωμένο Βασίλειο και η επενδυτική μας συμφωνία με την Κίνα. Όσον αφορά το Brexit ήμασταν εξαρχής ακλόνητοι και ενωμένοι. Η πρόσβαση στην ενιαία μας αγορά των 450 εκατομμυρίων καταναλωτών είναι δυνατή μόνο εφόσον τηρούνται τα πρότυπα και οι κανόνες του παιχνιδιού. Όσον αφορά την Κίνα, είμαστε αποφασισμένοι να ισοσκελίσουμε και πάλι τις εμπορικές μας σχέσεις και να επιτύχουμε μεγαλύτερη αμοιβαιότητα. Η επενδυτική μας συμφωνία, όταν επικυρωθεί, θα ανοίξει για τις επιχειρήσεις μας αγορές στις οποίες προηγουμένως δεν είχαν πρόσβαση.

Θέλουμε να ηγηθούμε στον τομέα του κλίματος και της ψηφιακής τεχνολογίας. Και θέλουμε μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία σε ένα ανοικτό και παγκόσμιο περιβάλλον.

Πώς λοιπόν η ευρωπαϊκή διαστημική δράση -η δική σας δράση – διαδραματίζει καίριο ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων;

Πρώτον, η διαστημική πολιτική μας -σε συνδυασμό με έναν ισχυρό και δυναμικό διαστημικό τομέα- είναι ουσιαστική για την υλοποίηση των κλιματικών και των ψηφιακών μας στρατηγικών.

Το πρόγραμμα Copernicus αποτελεί ήδη ένα εντυπωσιακό εργαλείο για την εποπτεία και την παρακολούθηση του πλανήτη μας- προσφέροντας επί εικοσιτετραώρου βάσεως τα ακριβέστερα δεδομένα για τον πλανήτη μας.

Οι διαστημικές επικοινωνίες δημιουργούν σημαντικές νέες ευκαιρίες και στον ψηφιακό τομέα. Ειδικότερα, τα δορυφορικά προγράμματα χαμηλής γήινης τροχιάς θα πρέπει να μας επιτρέψουν να αναπτύξουμε ευρυζωνική συνδεσιμότητα σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο για την επιτυχία της ψηφιακής μας μετάβασης.

Δεύτερον, στο πλαίσιο του νέου μας προϋπολογισμού για το διαστημικό πρόγραμμα θα δαπανήσουμε 14,9 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που συνιστά σημαντική αύξηση σε σχέση με τον προηγούμενο προϋπολογισμό μας. Αυτό θα ενισχύσει τη στήριξη για μια διαστημική βιομηχανική βάση που είναι ήδη εξαιρετικά ανταγωνιστική στις ιδιωτικές αγορές, με τεράστιο αναπτυξιακό δυναμικό σε τομείς όπως τα δεδομένα, το Διαδίκτυο των πραγμάτων, η ευρυζωνικότητα, η γεωσκόπηση και, φυσικά, τα συστήματα εκτόξευσης.

Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να στηρίξουμε και να διευκολύνουμε την πρόσβαση των τομέων αυτών σε χρηματοδότηση, ιδίως για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ. Αυτό ισχύει τόσο για τον διαστημικό όσο και για τον ψηφιακό τομέα, ο οποίος θα τονώσει τη διαστημική οικονομία.

Τέλος, το διάστημα έχει άμεσο αντίκτυπο στον γεωπολιτικό μας στόχο για στρατηγική αυτονομία. Η Ευρώπη αποτελεί ήδη μείζονα παράγοντα στο διάστημα. Εάν θέλουμε να γίνουμε ισχυρότεροι και να αποκτήσουμε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στο παγκόσμιο τοπίο πρέπει να γίνουμε ισχυρότεροι και στο διάστημα. Πρέπει να εξασφαλίσουμε ασφαλή, αυτόνομη, αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή πρόσβαση στο διάστημα. Φυσικά, δεν είμαστε μόνοι μας. Καθώς αυξάνεται ο ανταγωνισμός στο διάστημα, πρέπει να αξιοποιήσουμε το ειδικό μας βάρος ως παγκόσμιου παράγοντα για να συμβάλουμε στην οικοδόμηση ισχυρής παγκόσμιας διακυβέρνησης. Αυτό θα είναι ουσιαστικό για την καινοτόμο και βιώσιμη διαστημική δραστηριότητα. Αλλά και ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τη διαστημική κυκλοφορία και τα διαστημικά απόβλητα θα αποτελέσουν πρόκληση. Η Ευρώπη, ως ηγετική δύναμη στην πολυμερή συνεργασία, έχει καίριο ρόλο στην προστασία του παγκόσμιου συλλογικού συμφέροντος.

Το διάστημα παρουσιάζει επίσης εμπορικές προκλήσεις. Αλλά και η δίκαιη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές θα αποτελέσει παγκόσμια πρόκληση. Η Ευρώπη πρέπει να διαδραματίσει θετικό ρόλο και σε αυτόν τον τομέα.

Ένας σθεναρός ευρωπαϊκός διαστημικός τομέας είναι απαραίτητος για μια εύρωστη Ευρώπη.

Η ανάπτυξη του διαστημικού μας τομέα θα μας βοηθήσει, κατά τη γνώμη μου, να ενισχύσουμε τη στρατηγική αυτονομία μας -τον πρωταρχικό στόχο της γενιάς μας. Αυτό περιλαμβάνει όλους τους επιχειρησιακούς μας στόχους. Το πεδίο αρμοδιότητάς σας -το διάστημα- θα αναπτυχθεί με εντυπωσιακό ρυθμό. Και αυτό θα έχει εξίσου εντυπωσιακό αντίκτυπο στον στρατηγικό μας στόχο για μεγαλύτερη αυτονομία. Κατά τον ίδιο τρόπο, η ισχύς και η αποφασιστικότητα της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή θα μας βοηθήσουν να δημιουργήσουμε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τις αρμοδιότητες, τα ταλέντα και τις καινοτομίες σας στον διαστημικό τομέα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση γεννήθηκε από ένα όραμα. Το όραμα αυτό έχει πλέον υλοποιηθεί και πρέπει να εμπλουτίζεται και να ενισχύεται συνεχώς. Με αποφασιστικότητα και ενότητα και το αποδείξαμε τη χρονιά που πέρασε. Και το όραμα αυτό πρέπει να συνεχίσει να μας ωθεί προς πιο φιλόδοξους στόχους. Το πεδίο της αρμοδιότητάς σας -η κατάκτηση του διαστήματος- μας παραπέμπει στο όραμά μας, περισσότερο από κάθε τι άλλο. Βρισκόσαστε στην πρώτη γραμμή του μέλλοντος της Ευρώπης -το νέο ευρωπαϊκό όραμα. Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι η Ευρώπη θα σας στηρίξει, όπως ακριβώς και η Ευρώπη υπολογίζει σε εσάς.

Σας εύχομαι μια εποικοδομητική και συναρπαστική διάσκεψη. Σας ευχαριστώ.

Πηγή: consilium.europa.eu

Φωτογραφία: NASA