Η δημοσιογραφία υφίσταται αυξανόμενη πίεση παγκοσμίως, με την παραπληροφόρηση και την προπαγάνδα να οξύνουν τις διεθνείς εντάσεις και τον διχασμό των κοινωνιών. Παρότι η Ευρώπη παραμένει η ήπειρος που διασφαλίζει περισσότερο την ελευθερία του Τύπου, ο εκφοβισμός και οι επιθέσεις που έχουν υποστεί δημοσιογράφοι σε ορισμένες χώρες, καθώς και ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας δείχνουν να επιδεινώνουν τη κατάσταση.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκφραστεί επανειλημμένως υπέρ της ελευθερίας του Τύπου και του πλουραλισμού στην ΕΕ αλλά και πέραν των συνόρων της.

Με την ευκαιρία της Ημέρας Ελευθερίας του Τύπου στις 3 Μαΐου 2023, οι ευρωβουλευτές τόνισαν τη σημασία της ελευθερίας του Τύπου ως ακρογωνιαίο λίθο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εξέφρασαν ανησυχία για τις αυξανόμενες επιθέσεις σε δημοσιογράφους και τόνισαν ότι ο ελεύθερος Τύπος είναι απαραίτητος για τη λειτουργία της δημοκρατίας.

Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην προστασία του ελεύθερου Τύπου

Τον Οκτώβριο του 2023, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν τη θέση τους σχετικά με τους νέους κανόνες που αποσκοπούν στην προστασία του πλουραλισμού και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ: τον Ευρωπαϊκό Νόμο για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης. Το Κοινοβούλιο θέλει να απαγορεύσει τις παρεμβάσεις στις συντακτικές αποφάσεις, να βελτιώσει τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης και να συμβάλει στη διασφάλιση της επαρκής χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης.

Τον Νοέμβριο του 2021, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν νέους κανόνες για την προστασία των επικριτικών φωνών από τη φίμωση, κάτι που ακολουθήθηκε από την πρόταση της Επιτροπής που παρέχει ελάχιστα πρότυπα προστασίας από «στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής (SLAPPs)» στην ΕΕ. Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τη διαπραγματευτική του θέση τον Ιούλιο του 2023.

Τον Ιούλιο του 2023, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης να ισχυροποιηθούν, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι προσπάθειες για την προστασία των δημοσιογράφων, εκφράζοντας βαθιά ανησυχία για την κατάσταση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της ασφάλειας των δημοσιογράφων, παγκοσμίως.

Στις 3 Μαΐου 2023, το Κοινοβούλιο απηύθυνε πρόσκληση υποβολής υποψηφιοτήτων για το τρίτο Βραβείο Δημοσιογραφίας «Daphne Caruana Galizia», το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο για σπουδαία επιτεύγματα στον τομέα της δημοσιογραφίας που προωθούν ή υπερασπίζονται τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ.

Η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και ο πλουραλισμός κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.