Δέσμευση των κρατών μελών για μείωση της ζήτησης αερίου κατά 15 % τον επόμενο χειμώνα

Σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της ΕΕ, τα κράτη μέλη κατέληξαν σήμερα σε πολιτική συμφωνία για εθελοντική μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου κατά 15 % τον φετινό χειμώνα. Στον κανονισμό του Συμβουλίου προβλέπεται επίσης η δυνατότητα κήρυξης «κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση» όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού, στην οποία περίπτωση η μείωση της ζήτησης αερίου θα καταστεί υποχρεωτική.

Σκοπός της μείωσης της ζήτησης αερίου είναι η εξοικονόμηση ενόψει του χειμώνα και η προετοιμασία για πιθανές διαταραχές του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, η οποία χρησιμοποιεί διαρκώς τον ενεργειακό εφοδιασμό ως όπλο.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μειώσουν τη ζήτηση αερίου τους κατά 15 % σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωσή τους τα τελευταία πέντε έτη, μεταξύ της 1ης Αυγούστου 2022 και της 31ης Μαρτίου 2023, εφαρμόζοντας μέτρα της επιλογής τους.

Αν και όλες οι χώρες της ΕΕ θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτύχουν τις μειώσεις, το Συμβούλιο προσδιόρισε ορισμένες εξαιρέσεις και δυνατότητες υποβολής αιτήματος παρέκκλισης από τον υποχρεωτικό στόχο μείωσης, προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι ιδιαίτερες καταστάσεις των κρατών μελών και να διασφαλίζεται ότι οι μειώσεις του αερίου θα συμβάλουν αποτελεσματικά στην αύξηση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην ΕΕ.

Το Συμβούλιο συμφώνησε να απαλλαγούν τα κράτη μέλη που δεν είναι διασυνδεδεμένα με τα δίκτυα αερίου άλλων κρατών μελών από τις υποχρεωτικές μειώσεις του αερίου, καθώς δεν θα είναι σε θέση να ελευθερώσουν σημαντικούς όγκους αερίου αγωγών προς όφελος άλλων κρατών μελών. Απαλλάσσονται επίσης τα κράτη μέλη των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι συγχρονισμένα με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και τα οποία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος κρίσης εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια.

Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν παρέκκλιση προκειμένου να προσαρμόσουν τις υποχρεώσεις τους για μείωση της ζήτησης εάν διαθέτουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κράτη μέλη και μπορούν να αποδείξουν ότι οι εξαγωγικές δυνατότητες των γραμμών διασύνδεσής τους ή η εγχώρια υποδομή ΥΦΑ τους χρησιμοποιούνται για τη διοχέτευση αερίου σε άλλα κράτη μέλη στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να ζητήσουν παρέκκλιση εάν έχουν υπερβεί τους στόχους τους όσον αφορά την αποθήκευση αερίου, εάν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το αέριο ως προϊόν εφοδιασμού για ζωτικές βιομηχανίες ή εάν η κατανάλωσή τους έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 8 % το προηγούμενο έτος σε σύγκριση με τον μέσο όρο των τελευταίων πέντε ετών.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ενισχυθεί ο ρόλος του Συμβουλίου όσον αφορά την κήρυξη «κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση». Η κατάσταση επιφυλακής θα ενεργοποιείται με εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, κατόπιν πρότασης της Επιτροπής. Η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση για την κήρυξη «κατάστασης επιφυλακής στην Ένωση» σε περίπτωση σημαντικού κινδύνου σοβαρής έλλειψης ή εξαιρετικά υψηλής ζήτησης αερίου, ή εάν τουλάχιστον πέντε κράτη μέλη που έχουν κηρύξει κατάσταση επιφυλακής σε εθνικό επίπεδο ζητήσουν από την Επιτροπή να το πράξει.

Κατά την επιλογή των μέτρων μείωσης της ζήτησης, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι προτεραιότητα θα πρέπει να δίδεται σε μέτρα που δεν επηρεάζουν τους προστατευόμενους πελάτες, όπως τα νοικοκυριά και οι βασικές υπηρεσίες για τη λειτουργία της κοινωνίας, όπως οι κρίσιμες οντότητες, η υγειονομική περίθαλψη και η άμυνα. Μεταξύ των πιθανών μέτρων συγκαταλέγονται η μείωση του αερίου που καταναλώνεται στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, μέτρα για την ενθάρρυνση της μετάβασης σε άλλα είδη καυσίμων στη βιομηχανία, εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης, στοχευμένες υποχρεώσεις μείωσης της θέρμανσης και της ψύξης και μέτρα που βασίζονται στην αγορά, όπως ο πλειστηριασμός μεταξύ εταιρειών.

Τα κράτη μέλη θα επικαιροποιούν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης, στα οποία θα καθορίζονται τα μέτρα μείωσης της ζήτησης που σχεδιάζουν, και θα υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με την πρόοδο των σχεδίων τους.

Ο κανονισμός αποτελεί εξαιρετικό και έκτακτο μέτρο, το οποίο προβλέπεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Ως εκ τούτου, θα ισχύσει για ένα έτος και η Επιτροπή θα προβεί σε επανεξέταση προκειμένου να εκτιμηθεί το ενδεχόμενο παράτασής του υπό το πρίσμα της γενικής κατάστασης εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο, έως τον Μάιο του 2023.

Το κείμενο που συμφωνήθηκε σήμερα θα εγκριθεί επίσημα μέσω γραπτής διαδικασίας. Η γραπτή διαδικασία θα ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί εντός των προσεχών ημερών, μετά τις τεχνικές αναθεωρήσεις του κειμένου.

Ιστορικό:

Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ενδεχόμενη κρίση ασφάλειας του εφοδιασμού με σημαντική μείωση των παραδόσεων αερίου από τη Ρωσία ενώ υπάρχει επίσης σοβαρός κίνδυνος πλήρους διακοπής, για την οποία τα κράτη μέλη πρέπει να προετοιμαστούν αμέσως με συντονισμένο τρόπο και με πνεύμα αλληλεγγύης. Αν και δεν αντιμετωπίζουν επί του παρόντος όλα τα κράτη μέλη σημαντικό κίνδυνο για την ασφάλεια του εφοδιασμού, σοβαρές διαταραχές σε ορισμένα κράτη μέλη είναι βέβαιο ότι θα επηρεάσουν την οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της.

Ο παρών κανονισμός συμπληρώνει υφιστάμενες πρωτοβουλίες και νομοθεσία της ΕΕ που διασφαλίζουν ότι οι πολίτες μπορούν να απολαμβάνουν ασφαλή εφοδιασμό με αέριο και ότι οι πελάτες προστατεύονται από σοβαρές διαταραχές του εφοδιασμού, ιδίως τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού με αέριο.

Αποτελεί συνέχεια άλλων πρωτοβουλιών που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη για τη βελτίωση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας του εφοδιασμού της ΕΕ με αέριο, μεταξύ άλλων ενός κανονισμού για την αποθήκευση αερίου, της δημιουργίας μιας ενεργειακής πλατφόρμας της ΕΕ για από κοινού αγορές και μέτρων που απαριθμούνται στο σχέδιο REPowerEU.

Πηγή και Φωτογραφία: consilium.europa.eu