Μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση: ανάγκη για περαιτέρω εντατικοποίηση των προσπαθειών
Σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, τα κράτη μέλη έχουν αυξήσει σημαντικά τις προσπάθειες επανεγκατάστασης στο πλαίσιο της υλοποίησης της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων έχει αυξηθεί σε 2.280, με το ποσοστό τους να έχει σχεδόν διπλασιαστεί από την τρίτη έκθεση της Επιτροπής στις 18 Μαΐου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έκθεση προόδου σχετικά με τα προγράμματα επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, η οποία αξιολογεί τις ενέργειες που έγιναν κατά τον τελευταίο μήνα. Σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, τα κράτη μέλη έχουν αυξήσει σημαντικά τις προσπάθειες επανεγκατάστασης στο πλαίσιο της υλοποίησης της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων έχει αυξηθεί σε 2.280, με το ποσοστό τους να έχει σχεδόν διπλασιαστεί από την τρίτη έκθεση της Επιτροπής στις 18 Μαΐου.
Παρά τα θετικά αυτά σημάδια, η πρόοδος εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά αργή. Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να αποφευχθεί η επιστροφή των μεταναστών σε παράτυπες διαδρομές.
Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε σχετικά: «Καθώς οι αριθμοί των αφίξεων στην Ελλάδα σημειώνουν πτώση, το βάρος πέφτει τώρα αποκλειστικά στη σημαντική αύξηση και επιτάχυνση των μετεγκαταστάσεων. Δεν μπορούμε, ωστόσο, να ξεχάσουμε την Ιταλία, όπου παρατηρείται μια εποχική αύξηση των αφίξεων. Πρόκειται πάντως για ένα ανθρωπιστικό καθήκον. Ταυτόχρονα, συγχαίρω τα κράτη μέλη για τις προσπάθειες που κατέβαλαν τους τελευταίους μήνες όσον αφορά την επανεγκατάσταση Σύριων προσφύγων από την Τουρκία. Η πρόοδος που σημειώσαμε στην ουσιαστική αναχαίτιση του επιχειρηματικού μοντέλου των λαθροδιακινητών θα διατηρηθεί μόνο εάν όντως ανοίξει μια ασφαλής και νόμιμη δίοδος για τους αιτούντες άσυλο».
Επανεγκατάσταση
Ο αριθμός των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία στο πλαίσιο της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας σημειώνει σταθερή αύξηση και αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω κατά τους προσεχείς μήνες, καθώς τα κράτη μέλη ολοκληρώνουν τις αξιολογήσεις των υποθέσεων που τους κοινοποίησε η Τουρκία, μέσω της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Από τις 4 Απριλίου 2016, 511 Σύριοι έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των 330 που επανεγκαταστάθηκαν μετά την τελευταία έκθεση, ενώ ο αριθμός των κρατών μελών που συμμετέχουν ενεργά στο πρόγραμμα αυξήθηκε. Μετά την τελευταία έκθεση προόδου, εκτός από τη Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία, έχει πραγματοποιηθεί επανεγκατάσταση προσφύγων και στην Ιταλία, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία.
Με βάση τα στοιχεία που ελήφθησαν από τα συμμετέχοντα κράτη, 7.272 άτομα είχαν επανεγκατασταθεί μέχρι τις 10 Ιουνίου 2016 στο πλαίσιο του προγράμματος επανεγκατάστασης της 20ής Ιουλίου 2015, κυρίως από την Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία. Τα άτομα αυτά έγιναν δεκτά από 19 κράτη επανεγκατάστασης (Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Πορτογαλία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο).
Μετεγκατάσταση
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, από τις 13 Μαΐου έως τις 14 Ιουνίου, ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων αυξήθηκε. Μετεγκαταστάθηκαν 780 επιπλέον άτομα, που ισοδυναμούν με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο. Έτσι, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που μετεγκαταστάθηκαν έφθασε στις 14 Ιουνίου τα 2.280 (1.503 από την Ελλάδα και 777 από την Ιταλία). Μολονότι διαπιστώνεται πρόοδος, η κατάσταση εξακολουθεί να απέχει κατά πολύ από τον προταθέντα στόχο της Επιτροπής για τη μετεγκατάσταση 6.000 ατόμων τον μήνα. Τα κράτη μέλη χρειάζεται να κάνουν πολλά ακόμη για να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση.
Ο μηνιαίος μέσος όρος των μετεγκαταστάσεων από την Ελλάδα κυμαίνεται σήμερα από 260 έως 300 άτομα. Επιπλέον, η παρατηρούμενη αύξηση οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις μεγαλύτερες προσπάθειες των κρατών μελών τα οποία δραστηριοποιούνταν ήδη περισσότερο στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης.
Ο αριθμός των μεταφορών για λόγους μετεγκατάστασης και των σχετικών δεσμεύσεων στην Ιταλία παραμένει ιδιαίτερα χαμηλός λόγω της αύξησης του αριθμού των πιθανών αιτούντων μετεγκατάσταση που φθάνουν στη χώρα.
Στην Ελλάδα, περίπου 49.000 αιτούντες άσυλο και μετανάστες βρίσκονται σε επίσημους χώρους προσωρινής υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα, όπου αναμένουν την καταγραφή και επεξεργασία των αιτήσεών τους. Με την οικονομική στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και την επιτόπου βοήθεια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (ΕΥΥΑ) και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Ελληνική Υπηρεσία Ασύλου ξεκίνησε, στις 8 Ιουνίου, μια εκτεταμένη διαδικασία προκαταγραφής, με σκοπό την προκαταγραφή 1.400 ατόμων, η οποία θα επιταχύνει την ταυτοποίηση και την πλήρη καταγραφή των αιτούντων μετεγκατάσταση. Ένας σημαντικός αριθμός επιπλέον αιτούντων άσυλο θα είναι έτοιμος για μετεγκατάσταση κατά τους επόμενους μήνες – υπάρχει η πεποίθηση ότι το 60 έως 65% των ατόμων που έχουν προκαταγραφεί ανήκουν σε μια από τις εθνικότητες που είναι επιλέξιμες για μετεγκατάσταση.
Στη σημερινή της έκθεση, η Επιτροπή αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει ορισμένες χώρες και παροτρύνει όλα τα κράτη μέλη να κάνουν τον απαιτούμενο προγραμματισμό ώστε να αυξήσουν τις δεσμεύσεις τους και τις μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης κατά τους επόμενους έξι μήνες. Η μείωση του χρόνου ικανοποίησης των αιτημάτων μετεγκατάστασης αποτελεί επίσης βασικό στοιχείο για την επιτυχή υλοποίηση του προγράμματος μετεγκατάστασης. Οι έλεγχοι ασφαλείας εξακολουθούν να προκαλούν σημαντικές καθυστερήσεις, οι οποίες ενίοτε υπερβαίνουν τη δίμηνη προθεσμία που προβλέπεται στην απόφαση του Συμβουλίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί επίσης όλους τους εμπλεκόμενους να επιταχύνουν την μετεγκατάσταση των ευάλωτων ατόμων, ιδίως των ασυνόδευτων ανηλίκων.
Ιστορικό
Το προσωρινό πρόγραμμα επείγουσας μετεγκατάστασης θεσπίστηκε με δύο αποφάσεις του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2015, στις οποίες τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν για τη μετεγκατάσταση 160.000 ατόμων από την Ιταλία και την Ελλάδα (και κατά περίπτωση από άλλα κράτη μέλη) έως τον Σεπτέμβριο του 2017.
Στις 8 Ιουνίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόταση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα επανεγκατάστασης. Ακολούθησε η συμφωνία της 20ής Ιουλίου 2015 μεταξύ των κρατών μελών για την επανεγκατάσταση 22.504 ατόμων τα οποία είχαν σαφώς ανάγκη διεθνούς προστασίας, με βάση τα στοιχεία που κατέθεσε η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR).
Μετά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ με την Τουρκία στις 29 Νοεμβρίου 2015, εγκρίθηκε το σχέδιο δράσης ΕΕ-Τουρκίας. Το εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 15 Δεκεμβρίου 2015 είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του προγράμματος, με στόχο τη στήριξη της Τουρκίας για τη διαχείριση των προσφύγων, καθώς και την παροχή νόμιμης και ασφαλούς διόδου για τα άτομα που έχουν πραγματική ανάγκη προστασίας.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 7ης Μαρτίου ζήτησε να επιταχυνθεί η εφαρμογή της μετεγκατάστασης, προκειμένου να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στην Ελλάδα. Η σημερινή έκθεση απαντά στα συμπεράσματα του Συμβουλίου και στη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του χάρτη πορείας «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν».
Η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, της 18ης Μαρτίου 2016, προβλέπει ότι για κάθε Σύριο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, θα γίνεται επανεγκατάσταση ενός Σύριου από την Τουρκία στην ΕΕ. Η αρχή αυτή ισχύει από τις 4 Απριλίου 2016. Προτεραιότητα δίνεται στους μετανάστες που δεν είχαν προηγουμένως εισέλθει ούτε είχαν προσπαθήσει να εισέλθουν στην ΕΕ παράτυπα.
Μετά τη Συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, η Επιτροπή ενέκρινε στις 21 Μαρτίου μια πρόταση για τη διάθεση 54.000 θέσεων που δεν είχαν ακόμη κατανεμηθεί από τις 160.000 θέσεις που προβλέπονταν για μετεγκαταστάσεις, με στόχο την επανεγκατάσταση Σύριων από την Τουρκία στην ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε στις 16 Μαρτίου την πρώτη έκθεση για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση. Η δεύτερη και η τρίτη έκθεση εκδόθηκαν αντιστοίχως στις 12 Απριλίου και στις 18 Μαΐου.
Περισσότερες πληροφορίες
Παράρτημα: Μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα μέχρι τις 14 Ιουνίου
Παράρτημα: Μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία μέχρι τις 14 Ιουνίου
Παράρτημα: Κατάσταση επανεγκαταστάσεων στις 10 Ιουνίου
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ – Μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση – Σημερινή κατάσταση
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ: Διαχείριση της προσφυγικής κρίσης: χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ στην Ελλάδα
Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση
Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση 40.000 ατόμων από την Ιταλία και την Ελλάδα
Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση 120.000 ατόμων από την Ιταλία και την Ελλάδα
Δελτίο Τύπου: Εθελοντικό Ανθρωπιστικό Πρόγραμμα Εισδοχής Σύριων Προσφύγων από κοινού με την Τουρκία
Πηγή: ec.europa.eu
