10/06/2010: Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα «Η Ευρώπη σε Κρίση;»

Καθώς η Ελλάδα αποτελεί την περίοδο αυτή το επίκεντρο της κρίσης στην Ευρώπη και με την αφορμή την έκδοση της ελληνικής μετάφρασης της αναφοράς «Μία Ευρωπαϊκή Ένωση ικανή να ανταποκριθεί στην παγκόσμια εποχή: Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση;» το Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης του πανευρωπαϊκού δικτύου Europe Direct στο ΕΛΙΑΜΕΠ, διοργάνωσαν την Πέμπτη 10 Ιουνίου μια Συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας με θέμα «Η Ευρώπη σε κρίση;» και τη συμμετοχή των Lord Liddle, Chairman, Policy Network, Λονδίνο; Καθηγ. Jean Pisani-Ferry, Διευθυντή, Bruegel, Βρυξέλλες; Καθηγ. Andre Sapir, Senior Fellow, Bruegel, Βρυξέλλες και του Καθηγ. Λουκά Τσούκαλη, Πρόεδρο του ΕΛΙΑΜΕΠ. Τη συζήτηση, που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο «Γ. Κρανιδιώτης» του Υπουργείου Εξωτερικών, συντόνισε ο δημοσιογράφος, κος Φοίβος Καρζής.

Πατώντας εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε τη συζήτηση, όπως αναμεταδόθηκε μέσω του

Εναλλακτικά, μπορείτε να διαβάσετε μια περίληψη των όσων ειπώθηκαν παρακάτω:

Μία συστηματική προσέγγιση στην οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του Ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Για αυτό, απαραίτητη είναι η πολιτική βούληση. Η οικονομική κρίση που βιώνει η ΕΕ αποτελεί ένα ιστορικό συμβάν που απαιτεί άμεση πολιτική ανταπόκριση και μπορεί να οδηγήσει μονάχα σε δύο κατευθύνσεις, πίσω ή μπροστά. Η επιτυχία ή η αποτυχία μπορεί να εξαρτηθούν από την ταχύτητα και το εύρος των μεταρρυθμίσεων καθώς και την ικανότητα των πολιτικών ηγετών να γίνουν εκφραστές μίας νέας διαλεκτικής, όπως χρειάζεται στην περίπτωση της Ελλάδας. Εν τέλει, όμως, η οικονομική κρίση μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία για την ΕΕ ώστε να δημιουργήσει μία περισσότερο πολιτική ένωση ικανή να αντιμετωπίζει συστημικές προκλήσεις.

Μία αμερικανική κρίση που έγινε ευρωπαϊκή

Όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers το 2008, πολλοί Ευρωπαίοι θεώρησαν ότι η ΕΕ βρισκόταν σε μία σχετικά καλή κατάσταση με ένα ισχυρό νόμισμα και μία εδραιωμένη εσωτερική αγορά, αναζητώντας τη θέση της σε ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο του οποίου το κέντρο μετακινούταν προς την Ανατολή. Όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν πως καθώς τα σύννεφα της κρίσης πλησίαζαν την ευρωπαϊκή ήπειρο, κανείς δεν προέβλεπε την καταιγίδα που ερχόταν. Παρόλαυτα, η κρίση ήρθε και έχει τεράστιες επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία της ΕΕ. Τα κράτη-μέλη αντιμετωπίζουν αυξανόμενα προβλήματα στη διαχείριση του δημόσιου χρέους τους ενώ, όπως τόνισε ο Καθηγ. Λουκάς Τσούκαλης, οι κοινωνικές και οι πολιτικές επιπτώσεις της κρίσης δεν έχουν ακόμα επέλθει. Το βασικό ερώτημα που τίθεται εδώ είναι, ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν μία φαινομενικά αμερικανική κρίση να μετατραπεί σε μία ολοκληρωτική κρίση του ευρωπαϊκού νομίσματος αλλά και εν τέλη της ΕΕ ως ένα πολιτικό εγχείρημα συνολικά;

Αίτια και απαντήσεις για την ευρωπαϊκή κρίση

Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, το έτος 2010 έγινε ξεκάθαρο πως η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση (είναι το έναυσμα που) απεκάλυψε τις προϋπάρχουσες αδυναμίες της ΕΕ καθιστώντας τα μέλη της ευάλωτα στους οικονομικούς κραδασμούς. Ο Καθηγητής A. Sapir τόνισε τη στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ ενός δυσλειτουργικού κοινωνικού μοντέλου και του αυξανόμενου χρέους. Κατά την άποψή του, το επίμονο Βορειοδυτικό-Νοτιοανατολικό σχίσμα της ΕΕ αποτελεί ένα δομικό πρόβλημα της οικονομικής ζώνης που χειροτερεύει λόγω των διαφορετικών εμπειριών στις οικονομίες των κρατών όπως:

– Η εξάρτηση της Ανατολής από την εισροή κεφαλαίου

– Η μέθοδος της υποτίμησης στο Νότο, που χρησιμοποιούταν ευρέως κατά το παρελθόν ως αντίδραση στην απουσία ανταγωνιστικότητας, η οποία εξαλείφθηκε και δεν αντικαταστάθηκε ποτέ μετά την εισαγωγή του Ευρώ.

Ακόμα, ο Καθηγ. J. Pisani τόνισε επίσης ότι οι κυρώσεις όπως προβλέπονται από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης επαρκούν μόνο στις περιπτώσεις της βαθμιαίας αύξησης του χρέους, που δεν ισχύει ούτε στην περίπτωση της Ισπανίας ούτε και της Ιρλανδίας για παράδειγμα, όπου το θετικό πρόσημο ανάπτυξης μεταβλήθηκε σε αύξηση του δημοσίου χρέους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μέσα σε διάστημα δύο ετών.

Τι έχει ανάγκη η Ευρώπη;

Υπάρχουν βασικά προβλήματα που η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει. Όπως σημείωσε ο Λόρδος Liddle, η συναίνεση που αναπτύσσεται υπέρ των δραστικών περικοπών στους προϋπολογισμούς και την εξοικονόμηση δημοσιονομικών πόρων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ μπορεί να είναι αναπόφευκτη σε κάποιες περιπτώσεις όπως η Ελλάδα, δεν είναι απαραίτητα η καλύτερη ευρωπαϊκή απάντηση πολιτικής για την κρίση.

Υπάρχουν δύο παράλληλα επίπεδα τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν:

– σε εθνικό επίπεδο τα κράτη-μέλη έχουν την ευθύνη να διαχειριστούν τις δικές τους προκλήσεις (δημοσιονομική πειθαρχία, έλλειψη ανταγωνιστικότητας κα).

– από την άλλη, σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθεί μία ουσιαστική συζήτηση για το συντονισμό της μακροοικονομικής πολιτικής ώστε να σχηματιστεί μία νέα ατζέντα πολιτικής.

Σύμφωνα με τον Καθηγητή J. Pisani, η απάντηση της Ευρώπης στην κρίση αποτελεί σοβαρή δοκιμασία για την αξιοπιστία της. Μία μεταρρυθμιστική πολιτική ατζέντα της ΕΕ θα πρέπει να διαμορφωθεί γύρω από τρεις βασικούς άξονες:

– Να ενισχυθεί η δημοσιονομική πειθαρχία συμπεριλαμβάνοντας την ανάγκη συντονισμού της φορολογίας, καθώς και, έναντι των περικοπών, να προωθηθεί η αναμόρφωση του μοντέλου κοινωνικής ασφάλισης

– Να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας στην Ενιαία Αγορά και

– Να εγκαθιδρυθεί ένα καθεστώς διαχείρισης κρίσεων στην Ευρώπη.