Συμφωνία για την Πρωτοβουλία Ευρωπαίων Πολιτών

Με τη συμφωνία που επετεύχθη χθες ανοίγει πλέον ο δρόμος για την εφαρμογή της Πρωτοβουλίας Ευρωπαίων Πολιτών (ΠΕΠ), μιας νέας διαδικασίας που θα επιτρέψει για πρώτη φορά στους πολίτες να προτείνουν άμεσα νέα νομοθεσία της ΕΕ.

Η ΠΕΠ, μια καινοτομία που περιλαμβάνεται στη συνθήκη της Λισαβόνας, επιτρέπει σε τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πολίτες από το ένα τέταρτο τουλάχιστον των κρατών μελών της ΕΕ να καλέσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει νομοθετικές προτάσεις σε τομείς της αρμοδιότητάς της. Οι διοργανωτές της πρωτοβουλίας πολιτών, μια επιτροπή πολιτών αποτελούμενη από τουλάχιστον επτά πολίτες κατοίκους επτά τουλάχιστον διαφορετικών κρατών μελών, θα έχουν στη διάθεσή τους ένα έτος για να συγκεντρώσουν υπογραφές, ενώ η Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να εξετάσει μια πρωτοβουλία και να αποφασίσει με ποιον τρόπο θα ενεργήσει. Κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου, η νομοθεσία σχετικά με την πρωτοβουλία Ευρωπαίων πολιτών θα αρχίσει να εφαρμόζεται μόνο ένα έτος μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα, πράγμα που σημαίνει ότι οι πρώτες πρωτοβουλίες μπορούν να εξεταστούν στις αρχές του 2012.

«Χαίρομαι που το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν τόσο γρήγορα σε συμφωνία σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών», δήλωσε ο Maroš Šefčovič, αντιπρόεδρος αρμόδιος για τις διοργανικές σχέσεις και τη διοίκηση. «Η ΠΕΠ θα εισαγάγει μια εντελώς νέα μορφή συμμετοχικής δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντιπροσωπεύει ένα πραγματικό βήμα προόδου στη δημοκρατική ζωή της Ένωσης, ένα συγκεκριμένο παράδειγμα προσέγγισης της Ευρώπης με τους πολίτες της. Και θα πυροδοτήσει διασυνοριακό διάλογο σχετικά με το έργο που επιτελούμε στις Βρυξέλλες· έτσι ελπίζουμε πως θα συμβάλει στην ανάπτυξη ενός πραγματικού ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου».

Τι μορφή θα λάβει η πρωτοβουλία πολιτών;

Η πρωτοβουλία πρέπει να υποστηρίζεται από τουλάχιστον ένα εκατομμύριο πολίτες προερχόμενους από το ένα τέταρτο τουλάχιστον των κρατών μελών. Σε καθένα από αυτά τα κράτη, ο ελάχιστος αριθμός των απαιτούμενων υπογραφών θα προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των ευρωβουλευτών του επί 750. Το ελάχιστο όριο ηλικίας για τους υπογράφοντες είναι η ηλικία απόκτησης δικαιώματος ψήφου στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες πρέπει να καταχωρούνται σε ηλεκτρονικό μητρώο που θα διαθέσει για τον σκοπό αυτό η Επιτροπή· η καταχώρηση μπορεί να απορριφθεί αν η πρωτοβουλία είναι κατάφωρα αντίθετη με τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ ή αν καταφανώς δεν εμπίπτει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής να προτείνει την αιτούμενη νομική πράξη. Οι δηλώσεις υποστήριξης μπορούν να συγκεντρώνονται σε χαρτί ή ηλεκτρονικά, και οι οργανωτές θα έχουν στη διάθεσή τους ένα έτος για να συγκεντρώσουν τις απαραίτητες υπογραφές μετά την επιβεβαίωση από την Επιτροπή της καταχώρισης της πρότασης. Προκειμένου να διευκολυνθεί και να διασφαλιστεί η ηλεκτρονική απευθείας συγκέντρωση των δηλώσεων υποστήριξης, η Επιτροπή θα αναπτύξει τεχνικές προδιαγραφές και θα καταρτίσει και θα διατηρήσει λογισμικό ανοικτής πηγής, που θα διατίθεται δωρεάν.

Πώς θα χειρίζεται τις πρωτοβουλίες η Επιτροπή;

Μετά τη συγκέντρωση και την επαλήθευση των υπογραφών από τα κράτη μέλη, η πρωτοβουλία πολιτών πρέπει να υποβληθεί στην Επιτροπή. Από τη στιγμή εκείνη, η Επιτροπή θα έχει στη διάθεσή της τρεις μήνες για να εξετάσει το αίτημα των πολιτών. Εν τω μεταξύ, οι οργανωτές θα γίνουν δεκτοί στις υπηρεσίες της Επιτροπής και θα έχουν επίσης την ευκαιρία να παρουσιάσουν την πρωτοβουλία τους σε δημόσια ακρόαση που θα οργανωθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή θα εκθέσει στη συνέχεια τα συμπεράσματά της σχετικά με την πρωτοβουλία και τα πιθανά μέτρα που προτίθεται να λάβει, και θα εξηγήσει το σκεπτικό της.

Διασφαλίσεις

Επιδίωξη της πρότασης είναι να εξασφαλίσει ότι οι διαδικασίες για τη δρομολόγηση της πρωτοβουλίας πολιτών θα είναι απλές, εύχρηστες και προσιτές σε όλους και ότι δεν θα συνεπάγονται υπερβολικό διοικητικό φόρτο για τις δημόσιες αρχές. Είναι σημαντικό η νέα αυτή συνιστώσα της δημοκρατικής διαδικασίας να είναι αξιόπιστη, να διασφαλίζει πλήρως την ανάγκη προστασίας των δεδομένων και να μην αφήνει κανένα περιθώριο για κατάχρηση ή απάτη. Η πρωτοβουλία πολιτών, μολονότι δεν επηρεάζει το δικαίωμα της Επιτροπής να αναλαμβάνει νομοθετικές πρωτοβουλίες, θα την υποχρεώσει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τα αιτήματα που υποστηρίζονται από τουλάχιστον 1 εκατομμύριο πολίτες.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Πρωτοβουλία Ευρωπαίων Πολιτών (ΠΕΠ) επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://ec.europa.eu/dgs/secretariat_general/citizens_initiative/index_el.htm.