ΕΝΩΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ – ΑΠΟ ΜΙΑ ΙΔΕΑ ΣΕ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΟΔΟ
Στο έγγραφο «Ένωση Καινοτομίας» που κατατέθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτίθεται μια νέα στρατηγική προσέγγιση της καινοτομίας, με ώθηση από το ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Με την Ένωση Καινοτομίας, οι προσπάθειες της Ευρώπης και η συνεργασία με τρίτες χώρες θα εστιάσουν σε προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η ασφάλεια του εφοδιασμού με ενέργεια και τρόφιμα, η υγεία και η δημογραφική γήρανση. Η παρέμβαση του δημόσιου τομέα θα χρησιμοποιηθεί για την τόνωση του ιδιωτικού τομέα και την άρση σημείων συμφόρησης που ανακόπτουν την προώθηση των ιδεών στην αγορά. Μεταξύ των ανασχετικών αυτών παραγόντων συγκαταλέγονται η έλλειψη χρηματοδότησης, ο κατακερματισμός των ερευνητικών συστημάτων και της αγοράς, ο χαμηλός βαθμός αξιοποίησης των δημοσίων συμβάσεων προς όφελος της καινοτομίας και ο αργός ρυθμός θέσπισης προτύπων. Η Ένωση Καινοτομίας αποτελεί εμβληματική πρωτοβουλία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Η Επίτροπος Máire Geoghegan-Quinn, αρμόδια για την Έρευνα, την Καινοτομία και την Επιστήμη, και ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Antonio Tajani, αρμόδιος για τη Βιομηχανία και την Επιχειρηματικότητα, δήλωσαν τα εξής: «Καθώς βγαίνουμε από την κρίση σε συνθήκες οξύτατου παγκόσμιου ανταγωνισμού, αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως προς την καινοτομία. Εάν δεν μετατρέψουμε την Ευρώπη σε μια Ένωση Καινοτομίας, οι οικονομίες των χωρών μας θα υποστούν μαρασμό, ενώ ιδέες και χαρίσματα θα πάνε χαμένα. Η καινοτομία αποτελεί το κλειδί της επίτευξης της αειφόρου ανάπτυξης και της οικοδόμησης δικαιότερων και οικολογικότερων κοινωνιών. Η ριζική αλλαγή των επιδόσεων της Ευρώπης σε θέματα καινοτομίας είναι ο μόνος τρόπος να δημιουργηθούν μόνιμες και καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας οι οποίες θα αντέξουν τις πιέσεις της παγκοσμιοποίησης.»
Από μια νέα μελέτη* προκύπτει ότι η υλοποίηση του στόχου της πρωτοβουλίας «Ευρώπη 2020», δηλαδή η αύξηση των επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) σε 3% του ΑΕΠ, μπορεί να δημιουργήσει 3,7 εκατ. θέσεις απασχόλησης και να αυξήσει το ετήσιο ΑΕΠ έως και κατά 795 δισ. ευρώ ως το 2025. Για να γίνει αυτό θα χρειαστούν 1 εκατομμύριο επιπλέον ερευνητές.
Δέκα βασικά στοιχεία της Ένωσης καινοτομίας
Ευρωπαϊκές συμπράξεις καινοτομίας θα κινητοποιήσουν τους εμπλεκόμενους παράγοντες – ευρωπαϊκούς, εθνικούς και περιφερειακούς, δημόσιους και ιδιωτικούς – για την επίτευξη σαφώς καθορισμένων επιδιώξεων σε πεδία άσκησης πολιτικής τα οποία συνδυάζουν την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων με τη δυνατότητα της Ευρώπης να πρωτοστατήσει σε παγκόσμια κλίμακα. Οι συμπράξεις θα εντείνουν τις εργασίες Ε&Α, θα συντονίσουν τις επενδύσεις, θα επιταχύνουν τη θέσπιση προτύπων και θα ενεργοποιήσουν τη ζήτηση. Η Επιτροπή θα διαθέσει χρηματοδοτικούς πόρους σποράς (seed corn funding) ώστε να προσελκύσει χρηματοδότηση από τους εμπλεκόμενους παράγοντες. Στις αρχές του 2011 θα ξεκινήσει πιλοτική σύμπραξη με αντικείμενο τη διατήρηση της ακμαιότητας και της υγείας στην τρίτη ηλικία. Η σύμπραξη αυτή θα στοχεύει στην παράταση κατά δύο έτη έως το 2020 του μέρους της ζωής μας κατά το οποίο έχουμε καλή υγεία. Θα ακολουθήσουν και άλλες συμπράξεις σε πεδία όπως η ενέργεια, οι «έξυπνες» πόλεις και η κινητικότητα, η αποδοτική χρήση του νερού, οι πρώτες ύλες πλην της ενέργειας και η αειφορική και παραγωγική γεωργία.
Η Επιτροπή έχει συγκεντρώσει 25 δείκτες σε «πίνακα αποτελεσμάτων της Ένωσης Καινοτομίας» και έχει καταρτίσει κατάλογο των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων επιτυχών συστημάτων καινοτομίας. Θα αναπτυχθεί νέος δείκτης που θα αφορά το μερίδιο των ταχέως αναπτυσσόμενων καινοτόμων εταιριών στην οικονομία. Η Επιτροπή θα στηρίξει ανεξάρτητο σύστημα κατάταξης πανεπιστημίων.
Η Επιτροπή θα προτείνει μέτρα για τη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Θα προτείνει καθεστώς διασυνοριακού επιχειρηματικού κεφαλαίου, θα συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την αναβάθμιση ενωσιακών καθεστώτων, όπως είναι ο χρηματοδοτικός μηχανισμός επιμερισμού του κινδύνου, και θα αναθέσει σε εξέχουσα προσωπικότητα να ενισχύσει τις διασυνοριακές επαφές μεταξύ καινοτόμων επιχειρήσεων και επενδυτών.
Θα ενταθούν οι υφιστάμενες ερευνητικές πρωτοβουλίες. Η Επιτροπή θα προτείνει μέτρα για την ολοκλήρωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας – υποχρέωση που απορρέει από τη συνθήκη της Λισαβόνας – έως το 2014. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ ευρωπαϊκών και εθνικών πολιτικών στον τομέα της έρευνας, μείωση της γραφειοκρατίας και άρση των εμποδίων στην κινητικότητα των ερευνητών, όπως η έλλειψη δυνατότητας μεταφοράς συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Σημαίνει επίσης μεγιστοποίηση της ελεύθερης πρόσβασης στα αποτελέσματα της έρευνας που διεξάγεται με δημόσια χρηματοδότηση. Το 8ο πρόγραμμα-πλαίσιο θα σχεδιαστεί έτσι ώστε να στηρίξει τη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας και το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Καινοτομίας και Τεχνολογίας θα αναπτυχθούν περαιτέρω. Η Επιτροπή θα ενισχύσει μέσω του Κοινού Κέντρου Ερευνών την επιστημονική βάση για τη χάραξη πολιτικής.
Η Επιτροπή θα συστήσει το 2011 Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πρωτοπορίας Σχεδιασμού και Ευρωπαϊκό Σήμα Αριστείας Σχεδιασμού.
Η Επιτροπή θα δρομολογήσει το 2011 ένα μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα με αντικείμενο την καινοτομία στον δημόσιο τομέα και την κοινωνική καινοτομία και θα εφαρμόσει πιλοτικά ευρωπαϊκό πίνακα αποτελεσμάτων καινοτομίας στον δημόσιο τομέα. Θα δρομολογήσει ευρωπαϊκό πιλοτικό έργο κοινωνικής καινοτομίας για να προσφέρει εμπειρογνωσία για εμπνευστές κοινωνικής καινοτομίας και θα προτείνει την εστίαση των μελλοντικών προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου στην κοινωνική καινοτομία. Η Επιτροπή θα ζητήσει τη γνώμη των κοινωνικών εταίρων σχετικά με την εξάπλωση της οικονομίας της καινοτομίας σε όλα τα εργασιακά επίπεδα.
Η Επιτροπή προτείνει να προβλέψουν οι κυβερνήσεις ιδιαίτερους προϋπολογισμούς για δημόσιες συμβάσεις προμήθειας καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτό αναμένεται να δημιουργηθεί μια αγορά προμηθειών αξίας τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ ετησίως για καινοτομίες με τις οποίες βελτιώνονται οι δημόσιες υπηρεσίες. Η Επιτροπή θα παρέχει καθοδήγηση σχετικά με την από κοινού σύναψη συμβάσεων από αναθέτοντες φορείς διαφορετικών κρατών μελών.
Στις αρχές του 2011, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση για την επιτάχυνση και τον εκσυγχρονισμό της θέσπισης προτύπων ώστε να διευκολυνθεί η διαλειτουργικότητα και να ενθαρρυνθεί η καινοτομία.
Το καθεστώς διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρώπης χρειάζεται εκσυγχρονισμό. Σε περίπτωση συμφωνίας για ενωσιακό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, οι επιχειρήσεις θα εξοικονομούσαν 250 δισ. ευρώ ετησίως. Το 2011 η Επιτροπή θα καταθέσει προτάσεις για τη δημιουργία ευρωπαϊκής αγοράς γνώσεων για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και άδειες εκμετάλλευσης.
Θα επανεξεταστούν τα πλαίσια διαρθρωτικής χρηματοδότησης και κρατικών ενισχύσεων με σκοπό την τόνωση της καινοτομίας. Η Επιτροπή θα συνδράμει τα κράτη μέλη στην καλύτερη αξιοποίηση του ποσού των 86 δισ. ευρώ που έχει προγραμματιστεί να διατεθεί από τα διαρθρωτικά ταμεία για έρευνα και καινοτομία την περίοδο 2007-13 και θα προτείνει πλαίσιο για τα διαρθρωτικά ταμεία μετά το 2013, με μεγαλύτερη εστίαση στην καινοτομία. Το 2011 θα επανεξετάσει το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων.
Η Ένωση Καινοτομίας θα συζητηθεί στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας στις 12 Οκτωβρίου και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο. Η συντελούμενη πρόοδος θα παρακολουθείται στο πλαίσιο της διακυβέρνησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η πορεία της Ένωσης καινοτομίας θα συζητείται σε ετήσιο συνέδριο καινοτομίας.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε επίσης:
http://ec.europa.eu/innovation-union
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/innovation/index_en.htm
http://www.facebook.com/innovation.union
http://twitter.com/innovationunion
http://blogs.ec.europa.eu/innovationunlimited/
*P. Zagamé, (2010) The cost of a non-innovative Europe (Το κόστος μιας Ευρώπης χωρίς καινοτομία),
http://ec.europa.eu/research/social-sciences/policy-briefs-research-achievements_en.html
