Η έκθεση σύγκλισης εξετάζει την πρόοδο των κρατών μελών προς την ένταξη στη ζώνη του ευρώ

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την Έκθεση για τη Σύγκλιση 2024, στην οποία παρέχει την αξιολόγησή της για την πρόοδο που έχουν σημειώσει τα κράτη μέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ όσον αφορά την υιοθέτηση του ευρώ.

Η έκθεση καλύπτει τα έξι κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ που έχουν δεσμευτεί νομικά να υιοθετήσουν το ευρώ: Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σουηδία.

Η ένταξη στη ζώνη του ευρώ είναι μια ανοικτή και βασισμένη σε κανόνες διαδικασία. Η έκθεση βασίζεται στα κριτήρια σύγκλισης, τα οποία ενίοτε αναφέρονται ως «κριτήρια του Μάαστριχτ», όπως ορίζονται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Τα κριτήρια σύγκλισης περιλαμβάνουν τη σταθερότητα των τιμών, τα υγιή δημόσια οικονομικά, τη σταθερότητα των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τη σύγκλιση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων.

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη που καλύπτονται από την έκθεση εμφανίζουν μικτά αποτελέσματα όσον αφορά την ονομαστική σύγκλιση. Κανένα από αυτά τα κράτη μέλη δεν πληροί επί του παρόντος όλα τα κριτήρια ένταξης στη ζώνη του ευρώ. Η Βουλγαρία είναι η μόνη χώρα που πληροί όλα τα κριτήρια εκτός από ένα και όπου η εθνική νομοθεσία μπορεί να θεωρηθεί συμβατή με τους κανόνες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης.

Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι:

– Η Σουηδία πληροί το κριτήριο της σταθερότητας των τιμών.
– Η Βουλγαρία και η Σουηδία πληρούν το κριτήριο των δημόσιων οικονομικών και η Τσεχία αναμένεται να το εκπληρώσει βάσει της έκθεσης της Επιτροπής βάσει του άρθρου 126 παράγραφος 3 της 19ης Ιουνίου.
– Η Βουλγαρία, η Τσεχία και η Σουηδία πληρούν το κριτήριο των μακροπρόθεσμων επιτοκίων.
– Η Βουλγαρία πληροί το κριτήριο της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Κανένα από τα υπόλοιπα κράτη μέλη δεν είναι μέλος του Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ ΙΙ): πριν από την ένταξη στη ζώνη του ευρώ απαιτείται τουλάχιστον διετής συμμετοχή στο μηχανισμό χωρίς σοβαρές νομισματικές εντάσεις.
– Η αξιολόγηση της Επιτροπής συμπληρώνεται από την έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία επίσης δημοσιεύθηκε σήμερα.

Συνολική αξιολόγηση της ετοιμότητας

Η έκθεση διαπιστώνει επίσης ότι η νομοθεσία της Βουλγαρίας μπορεί να θεωρηθεί συμβατή με το δίκαιο της ΕΕ υπό τις προϋποθέσεις και τις ερμηνείες που αναφέρονται στην έκθεση σύγκλισης. Η εθνική νομοθεσία στον νομισματικό τομέα δεν είναι πλήρως συμβατή με τους κανόνες της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης στα άλλα πέντε εξεταζόμενα κράτη μέλη της ΕΕ που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.

Η Επιτροπή εξέτασε επίσης πρόσθετους παράγοντες που αναφέρονται στη Συνθήκη και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά την αξιολόγηση της βιωσιμότητας της σύγκλισης. Από την ανάλυση αυτή διαπιστώθηκε ότι τα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ είναι γενικά καλά ενσωματωμένα οικονομικά και δημοσιονομικά στην ΕΕ. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά παρουσιάζουν μακροοικονομικές αδυναμίες ή/και αντιμετωπίζουν προκλήσεις που σχετίζονται με το επιχειρηματικό τους περιβάλλον και το θεσμικό τους πλαίσιο, οι οποίες ενδέχεται να θέτουν κινδύνους για τη βιωσιμότητα της διαδικασίας σύγκλισης.

Η αξιολόγηση της σύγκλισης που παρουσιάζεται στην παρούσα έκθεση έχει επηρεαστεί από διάφορα σημαντικά οικονομικά σοκ και πολιτικές εξελίξεις τα τελευταία δύο χρόνια. Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας διατάραξε την παγκόσμια αγορά ενέργειας και τις αλυσίδες εφοδιασμού, φέρνοντας τις τιμές της ενέργειας σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ το 2022. Η οικονομία της ΕΕ επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και μείωσε με επιτυχία την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και περιόρισε τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα. Ο συνολικός πληθωρισμός στην ΕΕ κορυφώθηκε το 2022, υπό την πίεση των τιμών της ενέργειας, των τροφίμων και άλλων βασικών εμπορευμάτων. Η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας το 2022 οδήγησε επίσης πολλά κράτη μέλη να λάβουν έκτακτα μέτρα στήριξης της ενέργειας για να αμβλύνουν τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της.

Το 2023, η οικονομία της ΕΕ έχασε τη δυναμική της, αποδυναμωμένη από τη διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, το υποτονικό εξωτερικό περιβάλλον και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης. Καθώς οι τιμές της ενέργειας υποχώρησαν από τις κορυφές τους και η νομισματική σύσφιξη λειτούργησε στην οικονομία, ο ετήσιος πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ στην ΕΕ μειώθηκε απότομα.

Ταυτόχρονα, η σταθερή εφαρμογή της διευκόλυνσης ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) και των προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής συνεχίζει να στηρίζει σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων πολιτικής στην ΕΕ και να στηρίζει τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. Το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης πρόκειται επίσης να συνεχίσει να προωθεί τη βιωσιμότητα του χρέους και την οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον.

Ευρωβαρόμετρο: συνολική υποστήριξη του ευρώ στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, η πλειοψηφία των πολιτών (59%) στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ πιστεύει ότι το κοινό νόμισμα είχε θετικό αντίκτυπο στα κράτη μέλη που το χρησιμοποιούν ήδη. Η πλειοψηφία (53%) πιστεύει επίσης ότι η εισαγωγή του ευρώ θα είχε θετικές συνέπειες για τη χώρα τους και για τους ίδιους προσωπικά (56%).

Συνολικά, το 58% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της εισαγωγής του ευρώ στη χώρα τους. Η υποστήριξη είναι ιδιαίτερα έντονη στη Ρουμανία (77%) και την Ουγγαρία (76%), ακολουθούμενη από τη Σουηδία (55%), την Τσεχία (49%), τη Βουλγαρία (49%) και την Πολωνία (47%). Η ευνοϊκότητα αυξάνεται ιδιαίτερα στην Τσεχία, αυξημένη κατά 6 μονάδες σε σχέση με πέρυσι.

Η Βουλγαρία είναι η χώρα στην οποία υψηλότερο ποσοστό πολιτών (71%) πιστεύει ότι το ευρώ θα εισαχθεί εντός πέντε ετών. Ενώ το 64% των Βουλγάρων πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα αυξήσει τις τιμές, το 44% (αύξηση κατά 2 μονάδες) πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα έχει θετικές συνέπειες για τη χώρα τους.

Ιστορικό

Η έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί τη βάση για την πρόταση της Επιτροπής για απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από ένα κράτος μέλος.

Η έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ξεχωριστή από την έκθεση σύγκλισης της ΕΚΤ, αλλά δημοσιεύεται παράλληλα με αυτήν.

Οι Εκθέσεις Σύγκλισης εκδίδονται κάθε δύο χρόνια ή όταν υπάρχει ειδικό αίτημα από ένα κράτος μέλος για την αξιολόγηση της ετοιμότητάς του να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ, π.χ. η Λετονία το 2013.

Όλα τα κράτη μέλη, εκτός από τη Δανία, έχουν δεσμευτεί νομικά να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Ως εκ τούτου, η Δανία, η οποία διαπραγματεύτηκε μια ρύθμιση εξαίρεσης στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, δεν καλύπτεται από την έκθεση.

Αυτό το Flash Ευρωβαρόμετρο 548 διεξήχθη τον Μάιο του 2024 στα έξι κράτη μέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ και έχουν δεσμευτεί νομικά να υιοθετήσουν το ευρώ: Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία και Σουηδία.

Πηγή: ec.europa.eu

Εικόνα: Markus Winkler on Unsplash