Βιολογική γεωργία

Τι είναι η βιολογική γεωργία;

Η βιολογική γεωργία είναι τρόπος καλλιέργειας βάσει μεθόδων που περιορίζουν στο ελάχιστο τις επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι το γεωργικό σύστημα λειτουργεί όσο γίνεται πιο φυσικά.

Πρόκειται για έναν τρόπο παραγωγής τροφίμων με περισσότερο σεβασμό προς το περιβάλλον, με τη χρήση όσο το δυνατόν πιο βιώσιμων μεθόδων. Στις μεθόδους αυτές περιλαμβάνονται:

-μεγάλη εναλλαγή καλλιεργειών

-πολύ αυστηρά όρια για τη χρήση χημικών συνθετικών φυτοφαρμάκων και συνθετικών λιπασμάτων

-απαγόρευση της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών

-επιλογή φυτών και ζώων που είναι ανθεκτικά στις ασθένειες και προσαρμοσμένα στις τοπικές συνθήκες

-εκτροφή των ζώων σε υπαίθριους χώρους ελεύθερης βοσκής και με βιολογικές ζωοτροφές

Η ΕΕ ρυθμίζει την παραγωγή και την επεξεργασία βιολογικών προϊόντων εντός της ΕΕ, καθώς και τους όρους για την εισαγωγή προϊόντων από αλλού προκειμένου να διατίθενται στην αγορά της ΕΕ.

Η σημασία της βιολογικής γεωργίας

Η βιολογική γεωργία αναπτύσσεται ταχέως, με ρυθμό 6-9 % ετησίως. Αποφέρει 20 δισ. ευρώ ετησίως και αντιστοιχεί στο 5,4 % των γεωργικών εκτάσεων της ΕΕ.

Έχει τετραπλασιαστεί κατά την τελευταία δεκαετία και αυτό οφείλεται κυρίως στην υψηλή ζήτηση από την πλευρά των καταναλωτών. Η διαφορά μεταξύ της παραγωγής και της ζήτησης στην ΕΕ καλύπτεται επί του παρόντος από τις εισαγωγές, πράγμα που ίσως περιορίζει τα περιβαλλοντικά οφέλη της βιολογικής γεωργίας.

Οι παλαιότερες διατάξεις περί βιολογικής παραγωγής στην ΕΕ ήταν ανομοιογενείς, δεδομένου ότι περιλάμβαναν ευρύ φάσμα διαφορετικών πρακτικών και εξαιρέσεων.

Αναλυτικότερα

Η νέα νομοθεσία θα εξοπλίσει έναν τομέα με ταχεία ανάπτυξη με σαφείς και σταθερούς κανόνες και θα επιτρέψει στους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων να ανταγωνίζονται με ίσους όρους.

Η συμφωνηθείσα ρύθμιση καθιερώνει πιο σύγχρονους και ενιαίους κανόνες σε ολόκληρη την ΕΕ προκειμένου να ενθαρρυνθεί η βιώσιμη ανάπτυξη. Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν επίσης στα εξής:

-εξασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού για τους γεωργούς και τους φορείς εκμετάλλευσης

-πρόληψη της απάτης και των αθέμιτων πρακτικών

-τόνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα βιολογικά προϊόντα.

Οι κανόνες που διέπουν τον λογότυπο και την επισήμανση αποτελούν σημαντικό μέρος των κανονισμών για τη βιολογική παραγωγή. Με την παρούσα νομοθεσία η ΕΕ ορίζει τους όρους υπό τους οποίους ο κλάδος της βιολογικής παραγωγής μπορεί να προοδεύσει ανάλογα με την εξέλιξη της παραγωγής και της αγοράς. Αυτό θα πρέπει επίσης να συμβάλει στη βελτίωση και ενίσχυση των προτύπων βιολογικής γεωργίας της ΕΕ, καθώς και των απαιτήσεων που αφορούν τις εισαγωγές και τους ελέγχους.

Επιπλέον, χάρη στους νέους κανόνες, οι καταναλωτές που αγοράζουν ένα προϊόν που φέρει τον βιολογικό λογότυπο ΕΕ θα μπορούν πλέον να είναι βέβαιοι ότι θα έχουν το ίδιο επίπεδο ποιότητας σε ολόκληρη την ΕΕ.

Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στη διευκόλυνση της ζωής των βιοκαλλιεργητών και την αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών μέσω των εξής:

-απλούστευση και εναρμόνιση των κανόνων παραγωγής με τη σταδιακή κατάργηση ορισμένων εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων

-ενίσχυση του συστήματος ελέγχου χάρη σε αυστηρότερα προληπτικά μέτρα και αξιόπιστους ελέγχους με άξονα τον κίνδυνο σε όλο το μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού.

Προκειμένου να γίνει δικαιότερος ο ανταγωνισμός μεταξύ των προϊόντων της ΕΕ και των εισαγωγών και να διευκολυνθεί η μετάβαση των γεωργών στη βιολογική γεωργία, ισχύουν οι ακόλουθοι κανόνες:

-συμμόρφωση των παραγωγών τρίτων χωρών με τους ίδιους κανόνες που ισχύουν για τους παραγωγούς της ΕΕ

-απλούστευση της πιστοποίησης για τους μικρούς γεωργούς χάρη σε ένα νέο σύστημα ομαδικής πιστοποίησης

Η θρέψη των φυτών κατ’ εξοχήν μέσω του εδαφικού οικοσυστήματος αποτελεί μια από τις κύριες απαιτήσεις της βιολογικής παραγωγής. Ωστόσο, με τους νέους κανόνες θα είναι δυνατόν να συνεχισθεί η χρήση θερμοκηπίων για περιορισμένο χρονικό διάστημα 10 ετών από τους παραγωγούς των κρατών μελών όπου επιτρέπεται ήδη η πρακτική αυτή για τη βιολογική γεωργία.

Οι πιστοποιημένοι παραγωγοί δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να χρησιμοποιούν μη εγκεκριμένα φυτοφάρμακα στις καλλιέργειές τους, ενώ οι κανόνες περιγράφουν επίσης τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνουν οι φορείς εκμετάλλευσης για να περιορίσουν τον κίνδυνο τυχαίας «μόλυνσης» από φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται σε συμβατικές καλλιέργειες πλάι στις βιολογικές.

Το πεδίο εφαρμογής των κανόνων βιολογικής παραγωγής θα διευρυνθεί επίσης ώστε να καλύπτει μεγαλύτερη ποικιλία προϊόντων (π.χ. αλάτι, φελλό, κερί από μέλισσες, ματέ, αμπελόφυλλα, καρδιές φοινίκων) και θα περιλαμβάνει πρόσθετους κανόνες παραγωγής (π.χ. για τα ελάφια, τα κουνέλια και τα πουλερικά).

Στο πλαίσιο του Συμβουλίου

Τον Μάρτιο του 2014, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση με σκοπό την ενίσχυση της ισχύουσας νομοθεσίας για τη βιολογική γεωργία. Στην πρόταση λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης η οποία είχε συγκεντρώσει 45.000 απαντήσεις.

Η σλοβακική Προεδρία ενημέρωσε επίσης το Συμβούλιο σχετικά με την πορεία των εργασιών όσον αφορά την πρόταση κανονισμού για τη βιολογική παραγωγή, τον Νοέμβριο του 2016. Ειδικότερα, η Προεδρία υπέβαλε έκθεση σχετικά με τα θέματα που εξετάστηκαν στη διάρκεια προηγούμενων τριμερών συσκέψεων και πολλών συνεδριάσεων τεχνικού χαρακτήρα. Σε αυτά περιλαμβάνονται η διάρθρωση του κανονισμού, η ουσία των κανόνων παραγωγής και η βάση δεδομένων σχετικά με το ζωικό κεφάλαιο και τους σπόρους.

Από τον Ιανουάριο του 2017 η Προεδρία της Μάλτας έχει διεξαγάγει τριμερείς συσκέψεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με στόχο την επίτευξη συμφωνίας σε πρώτη ανάγνωση ως τα μέσα του 2017. Η πολυαναμενόμενη συμφωνία επιτεύχθηκε έπειτα από τρία χρόνια εντατικών διαπραγματεύσεων. Υπό εσθονική Προεδρία, η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας (ΕΕΓ) ενέκρινε τους κανόνες σχετικά με τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων.

Στις 22 Μαΐου το Συμβούλιο θέσπισε τους νέους κανόνες της ΕΕ για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων. Ο νέος κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ την τρίτη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Πηγή: consilium.europa.eu