Προσομοιώσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών στην Ευρώπη
Τα πρότυπα ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη είναι κατά κανόνα αυστηρά, αλλά συνίστανται περαιτέρω βελτιώσεις των χαρακτηριστικών ασφαλείας για όλους σχεδόν τους ευρωπαϊκούς πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Ωστόσο, οι αρμόδιες για την πυρηνική ασφάλεια εθνικές αρχές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν συντρέχουν λόγοι για το κλείσιμο πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό είναι το κύριο μήνυμα της χθεσινής ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων (stress tests) σε πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Από τις προσομοιώσεις αυτές διαπιστώθηκε ότι δεν εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη όλα τα πρότυπα ασφαλείας που συνιστά ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), ούτε και όλες οι διεθνώς αναγνωρισμένες ως βέλτιστες πρακτικές. Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει στενά την εφαρμογή των συστάσεων και, ταυτόχρονα, θα προτείνει νομοθετικά μέτρα για την περαιτέρω ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας στην Ευρώπη.
Ο Επίτροπος Günther Oettinger δήλωσε σχετικά: «Οι προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων αποκάλυψαν τα ισχυρά μας σημεία, καθώς και εκείνα που χρειάζονται βελτιώσεις. Πραγματοποιήθηκαν διεξοδικές προσομοιώσεις και το όλο εγχείρημα ήταν επιτυχές. Σε γενικές γραμμές η κατάσταση είναι ικανοποιητική, αλλά δεν δικαιολογείται εφησυχασμός. Όλες οι εμπλεκόμενες αρχές πρέπει να καταβάλουν προσπάθειες ώστε να διασφαλίσουν ότι, χάριν της ασφάλειας των πολιτών μας, τηρούνται τα αυστηρότερα δυνατά πρότυπα ασφαλείας σε κάθε πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής της Ευρώπης».
Οι προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων όχι μόνον είχαν ως αποτέλεσμα πολλές συστάσεις για τεχνικές βελτιώσεις σε συγκεκριμένους πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, αλλά και κατέδειξαν ότι δεν εφαρμόζονται παντού τα διεθνή πρότυπα και πρακτικές. Επιπλέον, πρέπει να αντληθούν διδάγματα από το ατύχημα στη Φουκουσίμα. Ειδικότερα, στα διδάγματα αυτά συγκαταλέγονται τα ακόλουθα:
– Κίνδυνοι σεισμών και πλημμυρών. Επί συνόλου 145 αντιδραστήρων που ελέγχθηκαν, διαπιστώθηκε ότι δεν εφαρμόζονται τα ισχύοντα πρότυπα για τον υπολογισμό του κινδύνου σεισμού σε 54 αντιδραστήρες και για τον υπολογισμό του κινδύνου πλημμύρας σε 62 αντιδραστήρες. Ο υπολογισμός του κινδύνου πρέπει να βασίζεται σε χρονικό ορίζοντα 10.000 ετών, και όχι στα πολύ βραχύτερα χρονικά διαστήματα που χρησιμοποιούνται μερικές φορές.
– Σε κάθε πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής πρέπει να είναι διαθέσιμα επιτόπου σεισμογραφικά όργανα για τη μέτρηση πιθανών σεισμών και τις σχετικές προειδοποιήσεις. Τα όργανα αυτά πρέπει να εγκατασταθούν ή να βελτιωθούν σε 121 αντιδραστήρες.
– Στο προστατευτικό περίβλημα του αντιδραστήρα πρέπει να υπάρχουν συστήματα εξαερισμού με φίλτρα που να καθιστούν δυνατή την ασφαλή αποσυμπίεση του περιβλήματος σε περίπτωση ατυχήματος. Δεν έχουν ακόμη εξοπλιστεί με τέτοια συστήματα 32 αντιδραστήρες.
– Ο εξοπλισμός για την αντιμετώπιση σοβαρών ατυχημάτων πρέπει να αποθηκεύεται σε χώρους προστατευμένους ακόμη και σε περίπτωση γενικής καταστροφής, στους οποίους να είναι δυνατή η ταχεία πρόσβαση στον εξοπλισμό αυτό. Τούτο δεν ισχύει για 81 αντιδραστήρες στην ΕΕ.
– Πρέπει να είναι διαθέσιμη εφεδρική αίθουσα ελέγχου για κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που η παραμονή στην κύρια αίθουσα ελέγχου καταστεί αδύνατη λόγω ατυχήματος. Εφεδρική αίθουσα ελέγχου δεν υπάρχει ακόμα σε 24 αντιδραστήρες.
Τα επόμενα βήματα
Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα εκπονήσουν εθνικά σχέδια δράσης με χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, τα οποία θα είναι διαθέσιμα μέχρι το τέλος του 2012. Τα σχέδια δράσης θα επανεξεταστούν από ομοτίμους κριτές στις αρχές του 2013, προκειμένου να ελεγχθεί κατά πόσον οι συστάσεις που προέκυψαν από τις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων έχουν υλοποιηθεί με συνέπεια και διαφάνεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τον Ιούνιο του 2014, η Επιτροπή σκοπεύει, μετά από ισότιμη συνεργασία με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές, να υποβάλει έκθεση σχετικά με την υλοποίηση των συστάσεων που προέκυψαν από τις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων.
Πέραν των ειδικών τεχνικών διαπιστώσεων και συστάσεων, η Επιτροπή επανεξέτασε το υφιστάμενο ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την πυρηνική ασφάλεια και, στις αρχές του 2013, θα προτείνει αναθεώρηση της ισχύουσας οδηγίας για την πυρηνική ασφάλεια. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις θα επικεντρωθούν στις απαιτήσεις ασφάλειας, στον ρόλο και τις αρμοδιότητες των ρυθμιστικών αρχών για την πυρηνική ενέργεια, στη διαφάνεια, καθώς και στην παρακολούθηση.
Θα ακολουθήσουν περαιτέρω προτάσεις σχετικά με την ασφάλιση και την ευθύνη έναντι ζημιών στον πυρηνικό τομέα και όσον αφορά τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα ραδιενέργειας στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές. Η διαδικασία προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων κατέδειξε επίσης ότι χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την πυρηνική προστασία (πρόληψη κακόβουλων ενεργειών), θέμα για το οποίο αρμόδια είναι κυρίως τα κράτη μέλη.
Ιστορικό
Μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα, τον Μάρτιο του 2011 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε την ολοκληρωμένη και διαφανή εκτίμηση των κινδύνων και της ασφάλειας όλων των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ.
Ο κύριος στόχος των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων ήταν να αξιολογηθεί η ασφάλεια και η ανθεκτικότητα των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε περίπτωση ακραίων φυσικών φαινομένων, δηλαδή κυρίως πλημμυρών και σεισμών. Αξιολογήθηκαν ταυτόχρονα και τα δύο σενάρια. Η περίπτωση συντριβής αεροσκάφους έχει καλυφθεί στον βαθμό που έχει τα ίδια αποτελέσματα με τσουνάμι και σεισμούς, δηλαδή ότι θα διακοπούν οι κανονικές λειτουργίες ασφάλειας και ψύξης.
Οι εν λόγω προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων για κατάσταση έκτακτης ανάγκης αποτελούνταν από τρία στάδια. Σε πρώτο στάδιο, οι φορείς εκμετάλλευσης των πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής προέβησαν σε αυτοαξιολόγηση και, σε δεύτερο στάδιο, κάθε εθνική ρυθμιστική αρχή εξέτασε τις αυτοαξιολογήσεις και συνέταξε έκθεση για την οικεία χώρα. Σε τρίτο στάδιο, οι εν λόγω εκθέσεις αναλύθηκαν από πολυεθνικής σύνθεσης ομάδες ομότιμων κριτών, τις οποίες συγκρότησε η ENSREG (Ευρωπαϊκή Ομάδα Ρυθμιστικών Φορέων Πυρηνικής Ασφάλειας). Επιπλέον, οι ομάδες ομότιμων κριτών επισκέφθηκαν τόπους πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής. Στις προσομοιώσεις ακραίων καταστάσεων συμμετείχαν πλήρως 17 χώρες (και οι 14 χώρες της ΕΕ όπου λειτουργούν πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, η Λιθουανία στην οποία υπάρχει ένας σταθμός υπό παροπλισμό, συν την Ουκρανία και την Ελβετία).
Περισσότερες πληροφορίες
http://ec.europa.eu/energy/nuclear/safety/stress_tests_en.htm
