Η ΕΕ βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως, στους τομείς που αφορούν την ποιότητα ζωής και την ευημερία. Ωστόσο υπάρχουν πολλές προκλήσεις.

Οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης εξακολουθούν να είναι αισθητές σε κάποια κράτη μέλη και η ανεργία εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά σε ορισμένες περιοχές. Η γήρανση του πληθυσμού της ΕΕ έχει ως συνέπεια να δημιουργούνται ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των συστημάτων ασφάλισης και προστασίας, ενώ ο τομέας της απασχόλησης υφίσταται βαθιές αλλαγές εξαιτίας της τεχνολογικής προόδου, της παγκοσμιοποίησης και της ανάπτυξης της συνεργατικής οικονομίας.

Ποιος είναι αρμόδιος για την κοινωνική πολιτική; ΕΕ vs εθνικές κυβερνήσεις

Οι αρμοδιότητες της ΕΕ είναι περιορισμένες στα κοινωνικά ζητήματα, καθώς τη μεγαλύτερη ευθύνη την έχουν οι εθνικές κυβερνήσεις.

Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις και όχι η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι αρμόδιες να αποφασίσουν για μια σειρά ζητημάτων όπως ο κατώτατος μισθός, ο ρόλος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τα συνταξιοδοτικά συστήματα και η ηλικία συνταξιοδότησης αλλά και τα επιδόματα ανεργίας.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει ένα σημαντικό ρόλο μέσα από τη διαδικασία ενσωμάτωσης αλλά και από τη δημιουργία μέσων κοινωνικής προστασίας. Αυτά συμπεριλαμβάνουν ευρωπαϊκή νομοθεσία, χρηματοδότηση και εργαλεία για τον συντονισμό και την αξιολόγηση των εθνικών πολιτικών. Επίσης, η ΕΕ ενθαρρύνει τις χώρες να μοιράζονται καλές πρακτικές σε ζητήματα όπως η κοινωνική ένταξη, η φτώχεια και οι συντάξεις.

Η αρχή της ισότητας της αμοιβής ανδρών και γυναικών καθώς και το δικαίωμα των εργαζομένων για ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ των χωρών της ΕΕ, αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ ήδη από το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης. Προκειμένου να γίνει εφικτή η μετακίνηση των εργαζομένων υιοθετήθηκαν περαιτέρω διατάξεις, όπως αυτές για την αμοιβαία αναγνώριση των διπλωμάτων, εγγυήσεις για ιατρική περίθαλψη όταν βρίσκεται κάποιος στο εξωτερικό και διασφαλίσεις σχετικά με τα ήδη αποκτημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα.

Επίσης, υπάρχουν κανόνες για τις συνθήκες εργασίας και νομοθεσία για την καταπολέμηση των διακρίσεων στο εργασιακό χώρο αλλά και διασφαλίσεις για την υγεία και την ασφάλεια των εργατών.

Το Νοέμβριο του 2017, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησαν τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, που στοχεύει στην εξασφάλιση νέων και αποτελεσματικών δικαιωμάτων, στη στήριξη μιας δίκαιης και εύρυθμης αγορά εργασίας αλλά και στην ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας.

Στήριξη των ανέργων και των νέων

Η τόνωση της απασχόλησης και η καταπολέμηση της ανεργίας βρίσκονται στην κορφή της ατζέντας της ΕΕ. Για αυτό η Ένωση λαμβάνει μέτρα, όπως η στρατηγική «Ευρώπη 2020», μια μακροπρόθεσμη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και την απασχόληση με στόχο την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών στο 75%. Επίσης η ΕΕ βοηθά στην ανεύρεση εργασίας σε όλη την Ευρώπη μέσα από την ευρωπαϊκή πύλη για την επαγγελματική κινητικότητα EURES.

Με το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, η ΕΕ προσπαθεί να βοηθήσει τους πολίτες να εργαστούν ή να βελτιώσουν τις δεξιότητες τους, ενώ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση παρέχει στήριξη σε άτομα που έχουν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας των επιχειρήσουν που κλείνουν ή μετακινούν την παραγωγή τους εκτός ΕΕ.