Η Επιτροπή αξιολογεί και προσδιορίζει τις προτεραιότητες για μεταρρυθμίσεις στις χώρες που επιθυμούν να προσχωρήσουν στην ΕΕ
H Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωσή της σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ και τη δέσμη μέτρων του 2020 για τη διεύρυνση: οι ετήσιες εκθέσεις, στις οποίες αξιολογείται η εφαρμογή θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων στα Δυτικά Βαλκάνια και την Τουρκία, παρουσιάζονται μαζί με σαφέστερες και ακριβέστερες συστάσεις και καθοδήγηση σχετικά με τα επόμενα βήματα για τους εν λόγω εταίρους, σύμφωνα με την ενισχυμένη μεθοδολογία διεύρυνσης.
Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας / αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Τζουζέπ Μπορέλ, δήλωσε σχετικά: «Οι πολίτες των Δυτικών Βαλκανίων αποτελούν μέρος της Ευρώπης και η θέση τους είναι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι σημερινές εκθέσεις σχετικά με τη δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση παρέχουν μια αυστηρή αξιολόγηση που υποδεικνύει τη μελλοντική πορεία, επισημαίνοντας τόσο τα σημεία στα οποία έχει επιτευχθεί πρόοδος όσο και τους τομείς στους οποίους πρέπει να καταβληθούν ακόμη σκληρές προσπάθειες».
Παρουσιάζοντας την ετήσια δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση, ο κ. Όλιβερ Βάρχεϊ, επίτροπος αρμόδιος για θέματα γειτονίας και διεύρυνσης, σχολίασε: «Από την έναρξη της θητείας της παρούσας Επιτροπής, στόχος μου ήταν να διασφαλίσω ότι τόσο οι εταίροι μας στα Δυτικά Βαλκάνια όσο και τα κράτη μέλη μας θα ανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους στη διαδικασία προσχώρησης. Στις αυστηρές αλλά δίκαιες αξιολογήσεις μας παρουσιάστηκαν σήμερα λεπτομέρειες για το πού βρίσκονται οι χώρες της περιοχής όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις, με σαφέστερη καθοδήγηση και συστάσεις σχετικά με τα επόμενα βήματα. Η εφαρμογή τους με αποφασιστικότητα θα επιταχύνει την πορεία προς την ΕΕ και θα αποφέρει αποτελέσματα μακράς διάρκειας. Παράλληλα, παρουσιάσαμε ένα Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για την τόνωση της μακροπρόθεσμης ανάκαμψής τους και την επιτάχυνση της οικονομικής τους σύγκλισης με την ΕΕ».
Δυτικά Βαλκάνια
Μια αξιόπιστη πολιτική διεύρυνσης αποτελεί γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη, ιδίως μάλιστα σε καιρούς αυξανόμενων παγκόσμιων προκλήσεων και αντιπαραθέσεων. Η σταθερή και αξιοκρατική προοπτική πλήρους ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ είναι προς το συμφέρον της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από άποψη πολιτικής, ασφάλειας και οικονομίας. Η ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ενίσχυση της διαδικασίας προσχώρησης — Μια αξιόπιστη προοπτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια», η οποία εγκρίθηκε από τα κράτη μέλη τον Μάρτιο του 2020, περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις με σκοπό η διαδικασία προσχώρησης να ενισχυθεί, να καταστεί πιο προβλέψιμη, πιο αξιόπιστη, πιο δυναμική και να τεθεί υπό ισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση. Η ενισχυμένη προσέγγιση υπογραμμίζει τη σημασία μιας αξιοκρατικής διαδικασίας προσχώρησης που θα βασίζεται στην αξιοπιστία, την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τις σαφείς δεσμεύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Δυτικών Βαλκανίων, με ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις.
Η επίτευξη αξιόπιστης προόδου στον τομέα του κράτους δικαίου παραμένει ένα σημαντικό ζητούμενο, συχνά λόγω της απουσίας πολιτικής βούλησης. Σε ολόκληρη την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων συνεχίζεται να παρατηρείται βραδύτητα στην αλλαγή της δικαστικής νοοτροπίας, ενώ δεν διαπιστώνεται επαρκής προσήλωση στην αρχή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Ο συνολικός ρυθμός της καταπολέμησης της διαφθοράς επιβραδύνθηκε και το ιστορικό επιδόσεων στους περισσότερους εταίρους πόρρω απέχει από την ικανοποίηση των απαιτήσεων για την προσχώρηση, ενώ η μικρότερη πρόοδος πέρυσι σημειώθηκε στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης και της πολυφωνίας των μέσων επικοινωνίας.
Για πρώτη φορά, η Επιτροπή αξιολογεί τη συνολική ισορροπία στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με το Μαυροβούνιο και τη Σερβία και προτείνει την πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί στη συνέχεια. Με τον τρόπο αυτόν, οι διακυβερνητικές διασκέψεις, οι οποίες προβλέπεται να πραγματοποιηθούν μετά τη δημοσίευση της ετήσιας δέσμης μέτρων της Επιτροπής, αναμένεται να αποτελέσουν τα φόρουμ για τον πολιτικό διάλογο σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις, να προβούν σε απολογισμό της συνολικής διαδικασίας προσχώρησης και να καθορίσουν τον σχεδιασμό για το επόμενο έτος, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος και του κλεισίματος κεφαλαίων και πιθανών διορθωτικών μέτρων.
Στην περίπτωση της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, η Επιτροπή προσβλέπει στις πρώτες διακυβερνητικές διασκέψεις που θα συγκληθούν το συντομότερο δυνατόν μετά την έγκριση των διαπραγματευτικών πλαισίων από το Συμβούλιο. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε την περαιτέρω πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Η Αλβανία έχει ήδη σημειώσει αποφασιστική πρόοδο και πλησιάζει την εκπλήρωση των όρων που έθεσε το Συμβούλιο ενόψει της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης.
Αναμένεται από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να αντιμετωπίσει τις 14 βασικές προτεραιότητες που προσδιορίζονται στη γνώμη της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησής της στην ΕΕ, ενώ έχει κάνει μόνο κάποια βήματα προς την κατεύθυνση αυτή μέχρι τώρα. Όσον αφορά το Κοσσυφοπέδιο, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος στις μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με την ΕΕ, και είναι σημαντικό οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να σημειωθεί πρόοδος στην ευρωπαϊκή πορεία, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.
Η Επιτροπή ενέκρινε επίσης σήμερα ένα ολοκληρωμένο Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο αποσκοπεί στην προώθηση της μακροπρόθεσμης ανάκαμψης της περιοχής, στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, στην ενίσχυση της οικονομικής περιφερειακής συνεργασίας, στην τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και στη στήριξη των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για να σημειωθεί πρόοδος στην πορεία της περιοχής προς την ΕΕ.
Τουρκία
Η Τουρκία παραμένει βασικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η Τουρκία συνέχισε να απομακρύνεται περαιτέρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σοβαρή οπισθοδρόμηση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Όπως δήλωσε το Συμβούλιο το 2028 και το 2019, οι διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά αδρανήσει και δεν μπορεί να εξεταστεί το άνοιγμα ή το κλείσιμο άλλων κεφαλαίων. Η έκθεση που παρουσιάστηκε σήμερα επιβεβαιώνει ότι τα γεγονότα που οδήγησαν στην εν λόγω εκτίμηση εξακολουθούν να ισχύουν, παρά την επαναλαμβανόμενη δέσμευση της κυβέρνησης στον στόχο της προσχώρησης στην ΕΕ. Ο διάλογος και η συνεργασία με την Τουρκία συνεχίστηκαν, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονται με τη μετανάστευση, παρά τις ανησυχίες για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στα ελληνοτουρκικά σύνορα τον Μάρτιο του 2020. Οι εκθέσεις περιγράφουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας έρχεται όλο και περισσότερο σε σύγκρουση με τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας.
Επόμενα βήματα
Εναπόκειται πλέον στο Συμβούλιο να λάβει υπόψη τις συστάσεις της Επιτροπής και να λάβει αποφάσεις για τα επόμενα βήματα.
Ιστορικό
Διαδικασία διεύρυνσης
Το τρέχον θεματολόγιο διεύρυνσης περιλαμβάνει τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία. Έχουν αρχίσει διαπραγματεύσεις προσχώρησης με το Μαυροβούνιο (το 2012), τη Σερβία (το 2014) και την Τουρκία (το 2005). Τον Μάρτιο του 2020, τα κράτη μέλη συμφώνησαν να αρχίσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (υποβολή αίτησης για προσχώρηση στην ΕΕ τον Φεβρουάριο του 2016) και το Κοσσυφοπέδιο (έναρξη ισχύος της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης τον Απρίλιο του 2016) είναι δυνάμει υποψήφιες χώρες.
Η διαδικασία προσχώρησης στην ΕΕ εξακολουθεί να βασίζεται σε καθορισμένα κριτήρια, σε δίκαιους και αυστηρούς όρους, καθώς και σε αξιοκρατική αξιολόγηση. Για την προσχώρηση στην ΕΕ απαιτείται η εφαρμογή περίπλοκων μεταρρυθμίσεων σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις – στόχος που μπορεί να επιτευχθεί μόνο μακροπρόθεσμα. Για να προχωρήσει η διαδικασία, οι υποψήφιες για ένταξη χώρες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην ταχύτερη επίτευξη απτών και βιώσιμων αποτελεσμάτων σε βασικούς τομείς: το κράτος δικαίου, τη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, την ασφάλεια, τα θεμελιώδη δικαιώματα, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, καθώς και την οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα.
Η επίτευξη περαιτέρω προόδου όσον αφορά τη συμφιλίωση, τις σχέσεις καλής γειτονίας και την περιφερειακή συνεργασία είναι επίσης καθοριστικής σημασίας.
Η υποβολή εκθέσεων στην εφετινή δέσμη μέτρων για τη διεύρυνση αντικατοπτρίζει επίσης τις προτάσεις για την ενισχυμένη προσέγγιση στη διαδικασία προσχώρησης. Οι αξιολογήσεις και οι συστάσεις για τους εταίρους, ιδίως η προσανατολισμένη στο μέλλον καθοδήγηση για συγκεκριμένες μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες, είναι ακόμη σαφέστερες και ακριβέστερες. Οι εκθέσεις επιφέρουν περισσότερη διαφάνεια, μεταξύ άλλων όσον αφορά την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και τον βαθμό υλοποίησης θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων. Περιλαμβάνουν συγκριτικές επισκοπήσεις των επιδόσεων ως προς τις θεμελιώδεις αρχές, καθώς και εξωτερικούς δείκτες που συμπληρώνουν τις αξιολογήσεις της Επιτροπής. Ζητήθηκαν πιο εμπεριστατωμένες συνεισφορές από τα κράτη μέλη τα οποία συμμετείχαν στη διαβούλευση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και παρείχαν ιδέες και εμπειρογνωμοσύνη, μεταξύ άλλων μέσω των πρεσβειών τους στην περιοχή. Οι εκθέσεις περιλαμβάνουν επίσης αξιολογήσεις της δημόσιας πολιτικής δέσμευσης των αρχών στον στρατηγικό στόχο της προσχώρησης στην ΕΕ.
Για περισσότερες πληροφορίες
Για λεπτομερή συμπεράσματα και συστάσεις σχετικά με κάθε εταίρο, βλέπε:
Αλβανία: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Βοσνία-Ερζεγοβίνη: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Κοσσυφοπέδιο: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Μαυροβούνιο: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Βόρεια Μακεδονία: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Σερβία: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Τουρκία: ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ· έκθεση· ενημερωτικό διάγραμμα
Πηγή: ec.europa.eu/commission
Φωτογραφία: © European Union, 2020. Source: EC – Audiovisual Service
