Το βραβείο Ζαχάρωφ 2019 για την Ελευθερία της Σκέψης απονεμήθηκε στον Ουιγούρο οικονομολόγο και ακαδημαϊκό Ίλαμ Τότι, κατά τη διάρκεια τελετής στο Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο, στις 18 Δεκεμβρίου.

Ο Τότι, που αγωνίζεται για τα δικαιώματα των Ουιγούρων της Κίνας, βρίσκεται ισόβια φυλακισμένος με την κατηγορία της υποκίνησης απόσχισης. «Χάρη στον ακτιβισμό του, ο Ίλαμ Τότι, κατάφερε να δώσει φωνή στους Ουιγούρους. […] Εδώ και 20 χρόνια προωθεί τον διάλογο και την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των Ουιγούρων και του υπόλοιπου κινέζικου λαού», δήλωσε ο πρόεδρος του ΕΚ, Ντάβιντ Σασόλι.

«Η σημερινή μέρα έπρεπε να είναι ημέρα χαράς και εορτασμού της ελευθερίας του λόγου. Αντιθέτως, είναι ημέρα θλίψης. Για άλλη μία φορά, η καρέκλα του βραβευόμενου είναι κενή επειδή, στον κόσμο στον οποίο ζούμε, η ελευθερία της σκέψης δεν συνεπάγεται πάντα πραγματική ελευθερία».

Παραλαμβάνοντας το βραβείο εκ μέρους του, η κόρη του Τότι είπε: ‘Είναι τιμή μου που βρίσκομαι σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να παραλάβω το βραβείο εξ ονόματος του πατέρα μου. Είμαι ευγνώμων που μου δίνεται η ευκαιρία να πω την ιστορία του, επειδή δεν μπορεί να την πει ο ίδιος. Για να είμαι ειλικρινής, δεν γνωρίζω που βρίσκεται ο πατέρας μου. Η τελευταία φορά που μάθαμε νέα του ήταν το 2017”.

«Σήμερα δεν υπάρχει ελευθερία για τους Ουιγούρους στην Κίνα…ούτε στο σχολείο, ούτε στο δημόσιο χώρο, ούτε καν στα ίδια μας τα σπίτια. Ο πατέρας μου, όπως οι περισσότεροι Ουιγούροι, έχει χαρακτηριστεί ως βίαιος εξτρεμιστής και αντιμετωπίζεται ως ασθενής που χρειάζεται θεραπεία», τόνισε η Τζόχερ Ίλαμ. «Υπό την ψευδή αυτή κατηγορία, η κυβέρνηση έχει στείλει ένα εκατομμύρια ανθρώπους – και ίσως ακόμα περισσότερους – σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου οι Ουιγούροι υποχρεούνται να παραιτηθούν από τη θρησκεία τους, τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους, όπου οι άνθρωποι βασανίζονται και μερικοί οδηγούνται στον θάνατο».

Από τον Απρίλιο του 2017, πάνω από ένα εκατομμύριο Ουιγούροι έχουν κρατηθεί δια της βίας σε στρατόπεδα εγκλεισμού, όπου αναγκάζονται να απαρνηθούν την εθνοτική τους ταυτότητα και τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, ορκιζόμενοι πίστη στην κινεζική κυβέρνηση.

Η κόρη του Τότι απηύθυνε έκκληση για να δοθεί ενεργή στήριξη στον αγώνα του πατέρα της. «ρωτάω όλους εσάς που βρίσκεστε εδώ σήμερα και που μας ακούτε: θεωρείτε σωστό τον τρόπο με τον οποίο η κινεζική κυβέρνηση αντιμετωπίζει την μειονότητα των Ουιγούρων; Εάν όχι, σας παρακαλώ βοηθήστε μας να βρούμε μια λύση».

Ο πρόεδρος Σασόλι ζήτησε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση του Ίλαμ Τότι καθώς και «άλλων κατόχων του Βραβείου που βρίσκονται στη φυλακή και διώκονται για την υπεράσπιση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών».

Σχετικά με τον νικητή

Ο Ίλαμ Τότι προωθεί τον διάλογο και υποστηρίζει την εφαρμογή των νόμων περί περιφερειακής αυτονομίας στην Κίνα. Το 2014, καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη με την κατηγορία της υποκίνησης απόσχισης. Παραμένει, ωστόσο, μια φωνή μετριοπάθειας και συμφιλίωσης.

Η τελετή απονομής

Η τελετή απονομής του βραβείου (και του χρηματικού ποσού των 50.000 ευρώ που το συνοδεύει) πραγματοποιήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019, κατά τη σύνοδο της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και παρουσία των υπόλοιπων φιναλίστ ή εκπροσώπων τους.