Ανεργία στους νέους: μελέτες δείχνουν ότι η μαθητεία και η πρακτική άσκηση είναι χρήσιμες, αλλά πρέπει να βελτιωθούν

Τα δραματικά υψηλά ποσοστά της ανεργίας των νέων στην Ευρώπη απαιτούν άμεση δράση από τα κράτη-μέλη. Μία από τις προτεραιότητες της δράσης είναι να εξασφαλισθεί η ομαλή μετάβαση των νέων από το σχολείο στην εργασία. Δύο μελέτες που έγιναν για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη μαθητεία και την πρακτική άσκηση σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ συνιστούν ότι τα εν λόγω προγράμματα θα πρέπει να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, να είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στις ανάγκες των επιχειρήσεων και να προσφέρουν περισσότερες εγγυήσεις όσον αφορά την ποιότητα και προοπτικές για τους νέους.

Ο Eπίτροπος για Θέματα Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ένταξης, László Andor, δήλωσε: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογράμμισε τη σημασία της μαθητείας και της πρακτικής άσκησης για τους νέους, ιδίως στο πλαίσιο των εγγυήσεων για τη νεολαία και των νέων σχεδίων κινητικότητας. Αυτές οι νέες μελέτες ρίχνουν περισσότερο φως σε αυτά τα συστήματα και μας βοηθούν να προετοιμάσουμε τις πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν προσεχώς για τη βελτίωση της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία. Η μαθητεία και η πρακτική άσκηση μπορούν να οικοδομήσουν γέφυρες για τους νέους ώστε να εισέλθουν στην αγορά εργασίας και, με αυτόν τον τρόπο, να αντιμετωπιστούν τα υπερβολικά επίπεδα ανεργίας των νέων στην Ευρώπη. Ωστόσο, η μαθητεία και η πρακτική άσκηση πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι νέοι έχουν την καλύτερη δυνατή πιθανότητα να βρουν μια βιώσιμη θέση εργασίας μετά. Αυτό το υποστηρίζουμε και μέσω μιας πιο στοχοθετημένης χρήσης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. »

Τα αποτελέσματα των μελετών θα παράσχουν χρήσιμα στοιχεία για την προετοιμασία δύο πρωτοβουλιών της Επιτροπής έως το τέλος του 2012· ένα σχέδιο σύστασης του Συμβουλίου για τις εγγυήσεις για τη νεολαία, ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι νέοι μέσα σε τέσσερις μήνες από το τέλος της φοίτησής τους στο σχολείο είτε απασχολούνται είτε ακολουθούν κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης  και ο καθορισμός ενός πλαισίου ποιότητας για την πρακτική άσκηση.

Η μελέτη για τη μαθητεία συνιστά τα εξής:

– ομοιογενή πρότυπα ποιότητας για τη μαθητεία

– ισορροπία μεταξύ συγκεκριμένων επαγγελματικών προσόντων και γενικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων

– συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στο σχεδιασμό και την οργάνωση της μαθητείας, διότι αποτελεί βασικό παράγοντα για την επιτυχία τους και

– πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί με σπουδαστές για να βελτιωθεί η γενική εικόνα της επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Η μελέτη για την πρακτική άσκηση δείχνει ότι:

– υπάρχει ανάγκη για έναν σαφή ορισμό της πρακτικής άσκησης σε επίπεδο ΕΕ

– όπου είναι δυνατόν, η πρακτική άσκηση πρέπει να πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών και όχι αφού οι σπουδαστές έχουν ολοκληρώσει τη φοίτηση

– πρέπει να καταβληθούν συντονισμένες προσπάθειες τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο για την αύξηση των θέσεων πρακτικής άσκησης, ιδίως στις ΜΜΕ

– υπάρχει ανάγκη για κάποια οικονομική στήριξη στους ασκούμενους, ιδίως σε εκείνους που προέρχονται από λιγότερο προνομιούχο περιβάλλον και

– θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ενθάρρυνση ανοιχτών και διαφανών διαδικασιών πρόσληψης για πρακτική άσκηση.

Η μελέτη για την πρακτική άσκηση συμπληρώνει τη δημόσια διαβούλευση σχετικά με την ποιότητα της πρακτικής άσκησης που προβλέπεται στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την απασχόληση που εξήγγειλε η Επιτροπή τον Απρίλιο του 2012 (βλ. IP/12/380, MEMO/12/256 και MEMO/12/252).

Ιστορικό

Και οι δύο έρευνες παρουσιάζουν στοιχεία και αριθμούς για κάθε κράτος-μέλος και περιλαμβάνουν πιο εμπεριστατωμένες περιπτωσιολογικές μελέτες σε επιλεγμένες χώρες. Η αύξηση της ανεργίας των νέων, σε συνδυασμό με σημαντική αναντιστοιχία δεξιοτήτων στις αγορές εργασίας, έχουν οδηγήσει τα κράτη-μέλη σε ολόκληρη την ΕΕ να εστιάζουν ολοένα και περισσότερο σε συστήματα για τη διευκόλυνση της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία, όπως είναι η πρακτική άσκηση και η μαθητεία. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις προσφέρουν σήμερα θέσεις κατάρτισης σε επιχειρήσεις για συνολικά 9,4 εκατ. σπουδαστές περίπου. Οι μαθητευόμενοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 40,5% του συνόλου των σπουδαστών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα 27 κράτη-μέλη.

Η μαθητεία ορίζεται ως «διττή» αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΑΕΕΚ) που συνδυάζει και εναλλάσσει κατάρτιση στην εταιρία (περίοδοι πρακτικής επαγγελματικής πείρας στο χώρο εργασίας) με εκπαίδευση στο σχολείο (περίοδοι θεωρητικής/πρακτικής εκπαίδευσης σε σχολείο ή σε κέντρο κατάρτισης), και η επιτυχής ολοκλήρωση οδηγεί σε εθνικά αναγνωρισμένη πιστοποίηση ΑΕΕΚ. Συχνότερα υπάρχει συμβατική σχέση μεταξύ του εργοδότη και του μαθητευόμενου. Η πείρα δείχνει ότι, σε χώρες όπου υπάρχουν τέτοια συστήματα μαθητείας, οι νέοι έχουν περισσότερες ευκαιρίες ομαλής μετάβασης από το σχολείο στην εργασία. Τα συστήματα διττής εκπαίδευσης υπάρχoυv σε πoλλά κράτη μέλη της ΕΕ (είναι συνηθέστερα στην Αυστρία, τη Γερμανία και τη Δανία, αλλά και στις Κάτω Χώρες, τη Γαλλία και τη Σλοβενία).

Η πρακτική άσκηση ορίζεται ως περιορισμένης χρονικής διάρκειας επαγγελματική πείρα, η οποία περιλαμβάνει μια εκπαιδευτική συνιστώσα. Έχει παρόμοιους στόχους με τη μαθητεία: να βοηθήσει τη μετάβαση από το σχολείο στην εργασία παρέχοντας πρακτική πείρα, γνώσεις και δεξιότητες που συμπληρώνουν τη θεωρητική εκπαίδευση. Μπορούν να αποτελούν μέρος των προγραμμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για ορισμένα επαγγέλματα (π.χ. γιατροί, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί), και σε πολλά άλλα προγράμματα σπουδών των πανεπιστημίων, η πρακτική άσκηση είναι υποχρεωτικό στοιχείο της εκπαίδευσης. Ωστόσο, υπάρχει αυξανόμενη τάση οι νέοι να κάνουν μεταπτυχιακή πρακτική άσκηση που αφορά μόνο τον ασκούμενο και τον εργοδότη χωρίς να συνδέεται με πρόγραμμα σπουδών ούτε με τη διαδικασία απόκτησης πτυχίου.

Περισσότερες πληροφορίες

Σύνοψη της έρευνας για τη μαθητεία: http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=7818&langId=en

Σύνοψη της έρευνας για τις ρυθμίσεις της πρακτικής άσκησης: http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=7819&langId=en

Πλήρης έκθεση για την προσφορά μαθητείας: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=6633&visible=1

Πλήρης έκθεση για τις ρυθμίσεις της πρακτικής άσκησης: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=738&langId=en&pubId=6717&visible=1

Γίνετε συνδρομητές στο ενημερωτικό δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απασχόληση, τις κοινωνικές υποθέσεις και την κοινωνική ένταξη, το οποίο αποστέλλεται δωρεάν μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: http://ec.europa.eu/social/e–newsletter